Ижтимоий тармоқлардаги қатор манбаларда Судьялар олий кенгашининг бўш судьялик лавозимлари учун эълон қилинган танлови  ҳақида нотўғри талқинлар билан турли ахборотлар сиздирилмоқда. Уларда гўёки танловда иштирок этиш учун ариза  бериш муддати бор-йўғи бир кун эканига урғу берилиб, бу билан гўёки танлов ва тайинлов жараёнининг очиқ ва шаффофлигига асоссиз шубҳалар билдирилмоқда.

Танлов ҳақидаги эълонда  “... Судьялар олий мактабини муваффақиятли тамомлаган ва 35 (ўттиз беш) ёшдан  кичик бўлмаган номзодлар” иштирок этиши бежиз алоҳида қайд этилмаган. Негаки, “Судлар тўғрисида”ги қонуннинг 68-моддасида илк бор судьялик лавозимига тайинланадиган номзодлар Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Судьялар олий мактабида мажбурий тартибда ўқиши шарт экани белгиланган.

 2024/2025 йилги ўқув йилида Кенгаш ҳузуридаги Судьялар олий мактабини 182 нафар тингловчи муваффақиятли тамомлади. Бу – уларнинг ҳар бири судьялик лавозимига потенциал номзод ҳисобланади. Шу боис ҳам танловда иштирок этиш истагини билдирган номзодлар Кенгашга битта ариза билан мурожаат қилиши – кифоя.  Яъниким, уларга нисбатан  вилоят (ва унга тенглаштирилган) судлар судьялари малака ҳайъатининг тавсияси ва Судьялар олий малака ҳайъати хулосасини олиш каби маълум вақт талаб қиладиган тартиблар татбиқ этилмайди.

Илк бор судьялик лавозимига тайинланганлар ўз фаолиятини биринчи инстанция судларидан бошлаши маълум. Кенгаш томонидан эълон қилинган барча вакантлар айнан туман (шаҳар), туманлараро судлари судьяси лавозими бўлиб, муқобиллик асосида ўтган кейинги иккита очиқ танлов натижаларига кўра, 104 нафар номзоднинг 45 нафари судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига тайинланди.

Шу ўринда алоҳида қайд этиш зарурки, танлов бугун эълон қилиниб, эртасигаёқ ўтказилаётгани йўқ. Бунинг хос тартиблари бор: масалан, жорий йилнинг 10 июль куни 52 та бўш судьялик лавозими учун  эълон қилинган танловда иштирок этиш учун 130  нафар номзоддан ариза келиб тушган. Уларнинг 104 нафари очиқ танловда иштирок этди.

Икки кун давом этган танловда барча номзодларга тенг имконият яратиш чеклангани сабаб иқтисодий судлар судьялигига номзодларни кўриб чиқиш, шунингдек, айрим бўш фуқаролик ишлари бўйича судлар судьялигига муқобил номзодлар камлиги боис қолган 26 нафар номзоднинг лавозимга муносиблиги масаласи муҳокамаси кейинга қолдирилган.

Куни кеча  иштироки кейинга қолдирилган 26 нафар номзодни кўриб чиқиш ҳамда бўшаб қолган яна 13 та лавозим учун қўшимча танлов эълон қилинди. Бугуннинг ўзида унда иштирок этиш истагини билдирган номзодлар сони  60  нафарга етди.  Улар  билан бирга ўтган танловларда вакант лавозимга бошқа номзодлар тайинлагани сабаб захирада қолган номзодлар ҳам қатнашиш ҳуқуқига эга.  Бунинг учун ҳам ортиқча расмиятчилик йўқ, юқорида айтилганидек, номзоддан битта электрон шаклдаги ариза талаб қилинади, холос. Чунки, муайян вақт талаб қиладиган комплекс ўрганишлар, жорий тартибга кўра, Судьялар олий мактаби таҳсили якунидаёқ амалга ошириб бўлинган, тегишли тиббий кўриклар ҳам аллақачон якунига етган.

Нисбатан қисқа фурсатларда кетма-кет танлов ўтказилаётганини тагдор оҳангда  “шошқалоқ” дейиш эса, жуда юмшоқ айтганда, нотўғри ва ноўрин. Бўш судьялик лавозимлари муносиб кадрлар билан қанча тез тўлдирилса, шунчалик яхши. Сансалорликлар камаяди, вақт-фурсат ҳавога учмайди, иш юкламалари енгиллашиб, судлар фаолияти самарадорлиги ошадики, пировард мақсад ҳам шу, аслида?!

Судьялик лавозими учун танлов  ва тайинловлар очиқ ва шаффоф тарзда ўтаётгани, жараён рақамлаштирилиши натижасида инсон омили чеклангани, ҳатто номзодларнинг яқинларига билвосита кузатиш имкони яратилгани оммавий ахборот воситаларида изчил ёритиб борилмоқда. Ушбу баёнлар шунчаки “тил бурролиги” эмас, балки реал воқеликдир. Ижтимоий тармоқларда бонг ураётганларда шубҳа бўлса, Кенгаш эшиклари очиқ: марҳамат – келинг ва кўринг.

Хулоса ҳар кимнинг ўзига тан.

 Судьялар олий кенгаши

матбуот хизмати