Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академиясида “Халқаро қиёслашда уй-жой ҳуқуқи ва маъмурий тартиб-таомиллар” мавзуида гибрид шаклдаги амалий семинар бўлиб ўтди. Судьялар олий кенгаши ва Германия халқаро-ҳуқуқий ҳамкорлик жамғармаси (IRZ) ҳамкорлигида ташкил этилган тадбирда ҳар икки давлат суд тизими вакиллари, экспертлар ҳамда Одил судлов академияси профессор-ўқитувчилари ва тингловчилари иштирок этди. Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Одил судлов соҳасида юқори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (2025 йил 21 август ПФ-141-сон) Фармонида суд тизими учун юқори малакали ҳуқуқшунос кадрлар тайёрлаш тизимини халқаро стандартлар асосида янада такомиллаштириш устувор вазифа этиб белгиланган. Мазкур фармон ижроси доирасида бўлиб ўтган семинарда фуқароларнинг уй-жойга бўлган ҳуқуқ ва мажбуриятлари, уларнинг ҳуқуқий асослари, давлат органлари билан муносабатлар, бу борада қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг мазмун-моҳияти ҳамда юзага келган низоларнинг ҳал этиш тартиблари хусусида ҳар икки мамлакат тажрибалари ҳақида сўз юритилди. Таъкидландики, хорижий тажрибани ўрганиш, илғор амалиётлар билан танишиш ва уларни миллий суд амалиётига татбиқ этишда бундай тадбирларнинг аҳамияти катта. Шунингдек, Одил судлов академиясининг тингловчилари учун халқаро тажрибалар билан яқиндан таниш имконини беришдан ташқари Ўзбекистон суд тизимида очиқлик, шаффофлик ва адолат тамойиллари самарадорлигини оширишга ҳам хизмат қилади. Санаб ўтилган омиллар, айниқса, илғор тажрибалар алмашинуви профессионал судьялар корпусини шакллантиришнинг янада самарали механизмларини ишлаб чиқиш ва устувор вазифаларни белгилашда алоҳида аҳамият касб этади. Семинар якунида ҳамкорлик истиқболлари ҳамда қўшма лойиҳалар амалга ошириш имкониятлари ҳам муҳокама этилди.
Telegram” мессенжеридаги “Manifest” канали маъмури таъкид этганидек, “Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги қонуннинг 7-моддасига мувофиқ, дарҳақиқат, Кенгаш судьяларнинг (Олий суд судьяларидан ташқари) ушбу лавозимда бўлиш ёшини уларнинг розилиги билан беш йилгача узайтириш ваколатига эга. Муаллиф, шундан келиб чиқиб савол қўядики, хўп, Кенгаш айрим судьяларни қандай мезон ва асосларга кўра судьялик лавозимида бўлиш ёшини узайтирмоқда (ёки рад этмоқда)? Саволдаги истеҳзо ўз йўлига. Бироқ жавобдан аввал изоҳ лозимки, “Судлар тўғрисида”ги қонуннинг 71-моддасида Ўзбекистон Республикаси Олий суди судьяси лавозимида бўлишнинг энг юқори ёши етмиш, бошқа судлар судьялари учун — олтмиш беш ёш этиб белгиланган. Олий суд ва бошқа судлар судьяларининг ушбу лавозимда бўлиш ёшини уларнинг розилиги билан беш йилгача узайтирилиши мумкинлиги ва унинг тартиблари ҳам ушбу моддада қайд этилган. Жавобга келсак, судьялик лавозимида бўлиш ёшини узайтириш билан янги ваколат муддатига тайинланиши тартиби бошқа-бошқа бўлса-да, бироқ талаблар бир хил. Яъниким, судьянинг ушбу лавозимда бўлиш ёшини узайтиришда ҳам “Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги қонуннинг 22-моддасида кўрсатилганидек, унинг обрў-эътибори, ҳалоллиги, холислиги, адолатлилиги ва лаёқатлилигига асосий мезон сифатида қаралади. Шунингдек, қабул қилган суд қарорларининг барқарорлиги (рейтинг кўрсатгичлари), одил судловни амалга ошириш ва қонунчилик нормаларини қўллаш борасидаги тажрибаси, жамоатчиликнинг унинг касбий фаолияти ҳақидаги фикри билан бир қаторда саломатлиги ҳақидаги хулоса ҳам инобатга олинади. Кенгашнинг тегишли қарори эса коллегиал қабул қилинади. Кўринадики, судьялик лавозимида бўлиш ёшини узайтириш учун истакнинг (розилик) ўзи камлик қилади, талаблар жиддий ва мақомга яраша. Маълумот учун: 2024-2025 йилларда 4 нафар туман суди раисининг судьялик лавозимида бўлиш ёши ваколати муддатларининг қолган даврига; 5 нафар судьянинг ушбу лавозимда бўлиш ёши икки йилга узайтирилган. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Кеча бўлиб ўтган Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси очилиши маросимининг мантиқий давоми сифатида бугун “Янги Ўзбекистонда малакали судьялар корпусини шакллантириш: ислоҳотлар самарадорлиги ва ривожланиш истиқболлари” мавзуида халқаро конференция ташкил этилди. Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Одил судлов соҳасида юқори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (2025 йил 21 август) Фармонида суд тизими учун юқори малакали ҳуқуқшунос кадрлар тайёрлаш тизимини халқаро стандартлар асосида янада такомиллаштириш устувор вазифалардан бири сифатида белгиланган. Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши, Одил судлов академияси, Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилоти, UNESCO, UNICEF, шунингдек Халқаро юристлар комиссиясининг мамлакатимиздаги ваколатхоналари ҳамкорлигида ташкил этилган тадбирда суд-ҳуқуқ соҳасида малакали кадрлар тайёрлаш бўйича миллий тажриба ва халқаро мезонлар хусусида сўз юритилди. Хусусан, мамлакатимиз бу борада амалга оширилган ислоҳотлар мазмун-моҳияти халқаро ҳамжамият эътиборига етказиш билан бирга Туркия, Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Франция, Испания, Болгария ва Россия федерацияси тажрибалари билан яқиндан танишилди. Шунингдек, судлар фаолиятига оид ахборот олиш, очиқлик, бола ҳуқуқларига доир ишларнинг судларда кўрилишининг хос хусусиятлари, бу борада судьялар ва судьялик лавозимига номзодларда касбий кўникмаларни шакллантириш, судьялар ихтисослашуви зарурияти, янги ҳуқуқий ҳужжатлар эҳтиёжи бўйича фикр алмашилди, таклиф ва мулоҳазалар ўртага ташланди ҳамда ҳамкорлик истиқболлари муҳокама қилинди. Алоҳида қайд этилдики, ўзаро тажриба алмашинуви профессионал судьялар корпусини шакллантиришнинг янада самарали механизмларини ишлаб чиқиш ва келгусидаги устувор вазифаларни белгилашда алоҳида аҳамият касб этади.