Янгиликлар
Ҳаммаси маломат бўлиб чиқди
“Граф Монте-Кристо”ни ўқидим, чунки бу асар...”
Яна бир гуруҳ битирувчилар илк бор судьялик лавозимига тайинланди
Бўстон, Чуст, Янгиқўрғон туманлараро судларига янги раислар ва бошқа тайинловлар...
Ўринсиз таъна, асоссиз иддаолар
Ажаб, “Мум тишлаган Кенгаш” муаллифи ростанам адвокат ва блогер Баҳодир Аҳмедовми ёки шу исм-шарифли бошқа биров ҳам борми? Ундаги таъна-ю иддаолар ўз йўлига, бироқ мавжуд ҳуқуқий ҳужжатлардан бехабарлик, бор нарсани инкор этишлар... буни ҳуқуқий саводи хаминкадар блогер ёки ҳаваскор мухбир ёзса, тушуниш мумкин эди, илло биз ҳурмат қилган адвокат(ва блогер)дан кутилмаган иш бўлибди. Муаллифнинг Судьялар олий кенгаши фаолияти хусусида қандай фикрда экани – ўзига тан. Бироқ Кенгаш етарлича ишламаяпти, дея асос сифатида кўрсатаётган мисоли, шундан келиб чиқиб, “мум тишлашда” айблаши мутлақо асоссиз. Асоссизлиги шуки, унинг фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро суди судьяси ўзи қабул қилган суд ҳужжатини қонунда белгиланган фурсатда тарафларга бермаётгани ҳақидаги мурожаати бўйича ўз вақтида Кенгаш баёнот берган. Унда ҳолат юзасидан хизмат текшируви ўтказилгани ва мурожаатдаги важлар тасдиқлангани қайд этилиб, судьяга нисбатан интизомий жазо қўллаш масаласи Тошкент шаҳар судлари судьялари малака ҳайъати томонидан кўриб чиқилиши билдирилганди. Бундан Б. Аҳмедовнинг ўзи ҳам, унга қўшиб кенг жамоатчилик ҳам хабардор этилганига қарамай Кенгашни “мум тишлаш”да айблаш, жуда юмшоқ айтганда, инсофдан эмас. Агар муаллиф судьяга нисбатан қандай чора кўрилганини назар тутаётган бўлса, аввал малака ҳайъати қарори чиқсин, унгача, сабр. Чунки, судьялар малака ҳайъати йиғилишида битта эмас, бир неча масалалар муҳокама қилинади, шу сабаб ҳам кунда-шунда ўтказиладиган машварат ҳисобланмайди. Бунда ўзига яраша тартиблар борки, бу энди – алоҳида мавзу. Муҳими, муаллифнинг мурожаати бежавоб ва натижасиз қолгани йўқ. Шу жойда савол туғилиши мумкин: “Хизмат текширувида ҳолат тасдиқланган экан, судьяга нисбатан тегишли чорани Кенгашнинг ўзи кўриб қўйса бўлмайдими?”. Жавоб: йўқ-да, йўқ: негаки, “Судлар тўғрисида”ги қонуннинг 74-моддасида судья фақат тегишли судьялар малака ҳайъати қарорига биноан интизомий жавобгарликка тортилиши кўрсатилган. Яъниким, ушбу ваколат вилоят (ва унга тенглаштирилган) судлар судьялари малака ҳайъатлари ва Судьялар олий малака ҳайъатига тааллуқли. Судьялар олий кенгаши фаолиятига оид қонунда Кенгаш судьяларни интизомий жавобгарликка тортиш тўғрисидаги масалани кўриб чиқиши кўрсатилган, бироқ шундаям қарор қабул қилиш учун материаллар тегишли малака ҳайъатларига юборилади. Жойлардаги малака ҳайъатлари қарорига нисбатан Судьялар олий малака ҳайъатига шикоят бериш мумкин. Кенгашда эса Судьялар олий малака ҳайъати қарорларига нисбатан берилган шикоятлар кўриб чиқилиб, қарор қабул қилинади. Муаллиф Кенгашни судьялар устидан йўлланган арзи-ҳолларни “судьяларнинг ўзларидан иборат бўлган Малака ҳайъатларига йўллаш амалиётини ушлаб олган”ликда ҳам айблаб, шундай таъналар ёғдирибдики, мана, улар: “...унда бизга Кенгаш(нинг) нима кераги бор? Қарға кўзини қарға чўқирмикин? Шикоятни мустақил орган кўриб чиқиши керак эмасми? Бўйнини қумга тиқиб олаверса, масъулиятни бўйнига олиб чиқадиган топилмаса, судья нима қилса қилаверади-да...”. Ушбу жумлаларни ўқиб, олий маълумотли ҳуқуқшунос, боз фуқаролар ҳуқуқини ҳимоя қилиб юрган адвокатнинг Кенгаш фаолияти тартибга солинган қонун ва Судьялар малака ҳайъатлари тўғрисидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардан бехабарлигидан ҳайратдамиз Мана, “Судьяларнинг малака ҳайъатлари тўғрисида”ги Низом (мазкур Низом Кенгаш ёки Олий суд раёсати қарори билан эмас, балки алоҳида қонун билан тасдиқланган!). Унга кўра, мазкур тузилма Судьялар олий кенгашига унинг зиммасига юклатилган вазифаларни бажаришда кўмаклашади (2-модда). Энди “Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги қонунга қарайлик. Унда Кенгаш ваколатига доир масалалар қаторида “Судьяларнинг малака ҳайъатлари фаолиятига умумий раҳбарликни амалга ошириши, уларнинг фаолиятини текшириши” ҳам қайд этилган (7-модда). Мазкур икки норманинг ўзи Кенгаш ва Судьялар малака ҳайъатлари фаолияти бир-бирига боғлиқ эканини кўрсатиб турибди. Шундай экан, Судьялар олий кенгашига нисбатан айтилаётган судьялар устидан йўлланган арзи-ҳолларни “судьяларнинг ўзларидан иборат бўлган малака ҳайъатларига йўллаш амалиётини ушлаб олган” таъна, айтинг, нечоғли тўғри? Қолаверса, “судьяларнинг ўзларидан иборат бўлган малака ҳайъатлари” судьяларнинг қўлтиғига сув пуркаб ўтирадиган тузилма эмаслиги, уларнинг фаолияти Кенгаш томонидан текширилиши, бунга малака ҳайъатлари раислари эса (Кенгашга) ҳисобдорлигини ҳам қўшсак, “қарға кўзини қарға чўқирмикин?” иддао асоссизлигидан ташқари унда ҳақорат оҳанглари ҳам борлиги кўринади. Шунингдек, ушбу нормалардан “Шикоятни мустақил орган кўриб чиқиши керак эмасми?” деган саволга жавоб топиш ҳам мумкин. Кенгашнинг жорий йил ўтган олти ойига фаолияти сарҳисобида 128 нафар судья интизомий жавобгарликка тортилгани, бундан ташқари 12 нафар судья одил судловни амалга оширишда қонунийликни бузгани ва Судьялар одоби кодекси талабларига риоя этмагани, 11 нафари ўз аризасига кўра лавозимидан озод этилгани ҳақида очиқ ахборот берди. Мазкур рақамларни муаллиф “..бўйнини қумга тиқиб олаверса, масъулиятни бўйнига олиб чиқадиган топилмаса, судья нима қилса қилаверади-да...” қабилидаги таги пуч писандаларига жавоб сифатида қабул қиладими-йўқми – буям ўзига тан. Энди “Унда бизга Кенгаш нима кераги бор?” деган иддаога келсак. Янгиланган Конституцияга кўра, Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши судьялар ҳамжамиятининг мустақил органи бўлиб, у судьялар корпусининг шакллантирилишини, суд ҳокимияти мустақиллигининг конституциявий принципига риоя этилишини таъминлайди Яъниким, фуқаролик жамиятининг муҳим талабларидан бири мустақил суд ҳокимиятидир, демак, унинг конституциявий принципларига риоя этилиши таъминланиши шарт. Шу боис ҳам ушбу масалага масъул бўлган Судьялар олий кенгаши ўз фаолиятини фақат қонунга бўйсунган ҳолда, давлат органлари ва бошқа ташкилотлардан, шунингдек мансабдор шахслардан мустақил равишда амалга оширади. Қонунда (“Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги қонун, 4-модда) акс этган ушбу нормани шарҳлаш шарт эмас. Биринчидан, шундоғам тушунарли. Иккинчидан, талабаларга ҳуқуқий қўлланма ёзилаётгани йўқ ҳозир, аксинча, блогер ва адвокатнинг тармоқдаги чиқишига раддия билдирилмоқда. Раддияга эса охирги нуқта қўйишнинг фурсати етди. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Тармоқдаги жазава: кимга зарар, кимга наф?
Фарғоналик Х. Тошпўлатов ижтимоий тармоқлар биринчи марта чиқиш қилаётгани йўқ. Бундан аввал ҳам (маҳаллий блогер ёрдамида) фуқаролик ишлари бўйича Риштон туманлараро судидан (ҳали ниҳоясига етмаган иш бўйича!) норозилигини ҳиссиёт билан баён қилган, унда одоб ва тартиб чегарасидан чиқилгани сабаб баёнот шаклида муносабат билдиришга тўғри келганди. Кенгаш муносабатига нисбатан (яна ўша маҳаллий блогер ёрдамида) “ана баёнотингга жавоб-мана баёнотингга жавоб” қабилидаги кейинги чиқиши очиқ қолдирилганининг сабаби бошқа. Яъниким, судга иши тушганларнинг аксарияти ўзини ҳақ деб билади, шунга қарамай уларда ишонч-у умиддан ташқари хавотир, ҳаяжон ва ҳатто асабийлик кузатилиши ҳам бор гап. Натижада айримлар шошқалоқлик қилиб, баъзилар мавжуд тартиб-қоидалардан бехабар ҳолда барвақт ижтимоий тармоқларда бонг уришга тушадики, шу ва бу каби ҳолатларга тушуниш билан муносабатда бўлинаётганлиги туфайли ҳуқуқий чоралар кўришдан кўра мавжуд қонун ва қоидаларни эслатиш билан чекланмоқда. Бироқ, бу - андишанинг оти қўрқоқ, дегани эмас. Фуқаро Х. Тошпўлатов бу сафар гўёки ижтимоий тармоқларни зирриллатиб, Фарғона туманлараро маъмурий суди судьясига (аёл) ёпишибди. Унингча, судьяча (?) – овсар (!), (унинг аризасини рад этиб) “етти ухлаб тушга кирмаган амалиётни” қўллабди, агар у юқорироқ судга ишга ўтиб қолса, фуқаролар ҳолига маймунлар йиғлайди, шундай чаласавод судья “сизнинг мактабингиз мевасими”, Фалончиев? Ва ҳоказо, ҳоказо... Биринчи инстанция судидан норози тарафнинг шикоят қилиш ҳуқуқи қонунда кафолатланган. Бир эмас, бир неча поғонадан иборат суд инстанцияларига мурожаат қилиш имконияти бўлатуриб, тармоқларда “ўзидан қаҳрамон ясаш” фойдадан кўра, зарар келтириши мумкин. Суд ҳужжатларининг қонунийлигига юқори инстанция суди томонидан ҳуқуқий баҳо берилади, номида “судьялар” сўзи бўлгани билан Кенгашга бундай ваколат берилмаган. Судьялар хато ва камчиликларга йўл қўйса-чи? Мана бу Судьялар олий кенгаши ваколатига доир масала. Бироқ бунга тармоқлардаги асоссиз ва ҳақоратомуз чиқишлар асос бўлаолмайди. “Оғзи полвон” мурожаатчининг норозилигига сабаб бўлаётган суд қарори ҳали юқори инстанцияда кўрилгани йўқ: унинг ҳуқуқий қуввати қандай, судья хато-камчиликка йўл қўйганми-йўқми - аввалдан бир нима дейиш - туғилмаган чақалоққа исм қўйишдек гап. Ҳозир айтиш керак бўлгани шуки, судьянинг шаъни ва қадр-қимматини камситишга қаратилган ҳар қандай хатти-ҳаракат жавобгарлик келтириб чиқариши мумкин. Бу борада керакли чоралар кўриш эса, қонунга кўра, Кенгаш ваколатига тааллуқли масаладир. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Математик эмас, хушёрлик керак
Telegram” мессенжеридаги “Yuristkadr” канали маъмури илинган нарсани тармоққа олиб чиқавермайди. Тизимга оид ҳар бир чиқиши яхшигина тош босадики, уларда профессионализм, холислик ва ўзганинг шаъни ва қадр-қимматига ҳурмат яққол кўринади. Куни кеча каналидаги кафтдеккина чиқиши ҳақидям гап шу. Муаллиф пойтахт суди фуқаролик ишлари судлов ҳайъатининг қайсидир қарорида зарб этилган саналардаги (ой, кун, йил) хатоларни бир-бир санаб, таҳлил этиб, ҳукм-хулоса ясар экан, (мазкур судлов ҳайъатига) “битта математик керакка ўхшаётгани”ни таъкид этади. Муаллиф “оқ калтак-қора калтак” қилаётган суд қарори қайси судья томонидан қабул қилинганини очиқламайди. Буни, яхши гумонда, судга нисбатан ҳурмат сифатида қабул қилиш мумкин. Ташаккур. Хатолар? Бош устига: улар техник хусусиятга эгалиги, суд ҳужжати қонунийлигига таъсир этган-этмаганидан қатъий назар, кўз юмилмайди. Бироқ “математик кераклиги” ҳақидаги писанда ортиқчадай. Фуқаролик судларидаги иш юкламалари ҳақида гапирмайлик, бу ҳақда муаллиф ҳаммадан кўпроқ бонг уриб келмоқда. Айтиш жоиз бўлган гап шуки, шу суднинг судьялари, низо қувватидан келиб чиқиб, тарафлар фойдасига миллионлаб-миллиардлаб зарарлар, шунингдек, давлат божлари ундириб келмоқда, илло, уларнинг ҳисоб-китобида ҳеч қачон математикка эҳтиёж сезилмаган. Хуллас, мисолдан келиб чиқилса, судларга (судьяларга деяверайлик!) математик эмас, хушёрлик керак. Эътиборга олинади. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190