Янгиликлар
“Суд” деган сўзнинг имтиёзи йўқ, масъулияти бор
Аввал тармоқда чиққан хабар мазмуни билан танишсак: “Mangu Koklam” хусусий корхонаси директори канал маъмурларига айтишича, унинг корхонаси ва Ҳакамлик Судлари ассоциациясининг Андижон вилояти филиали ўртасида тузилган шартномага кўра, фалон миллион сўмлик маҳсулот етказиб берилган экан. Аммо, “суд деган номи бор ташкилот”, маҳсулот пулини “ана-мана”, деб бермай келмоқда. Судни устидан судга бериб, ҳаққини ундиролмаслигига кўзи етмаган тадбиркор канал маъмурларига мурожаат қилибди... Мазкур хабар ижтимоий тармоқлардаги йўналиши бошқа каналларда эълон қилинганида тушуниш мумкин эди: ҳаммаям ҳуқуқшунос эмас, судларнинг тоифаси, ташкилий-ҳуқуқий шакли ва тартибларини билавермайди, деб. Бироқ хабар ким-ким - андижонлик айрим адвокатлар юритиши ишониладиган каналда чиқиши, жуда юмшоқ айтганда, энсани қотиради, рости. Чунки, ҳуқуқий тарғибот, жамиятда ҳуқуқий маданиятни шакллантиришдек ишга ҳисса қўшишга холис бел боғлаб, “telegram” мессенжерида канал очганлар бундай мазмундаги мурожаатни эълон қилишдан аввал, жилла қурса, қуйидагича тушунтириш беришга ўзини бурчли, деб билиши керак-да. Яъни: синглим (мурожаатчининг исми-шарифи аноним тарзда берилган бўлса-да, хабарга илова сифатида жойлаштирилган айрим ҳужжат нусхаларида унинг исми-шарифи, ҳатто корнхона манзилигача яққол кўриниб турибди), Ҳакамлик судлари, номида “суд” сўзи бўлса-да, суд тизимига кирмайди. Бундай тузилмалар фаолияти Ўзбекистон Республикасининг “Судлар тўғрисида”ги Қонуни билан эмас, балки алоҳида норматив-ҳуқуқий ҳужжат – “Ҳакамлик судлари тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинганининг сабаби ҳам шунда. Ҳакамлик судлари фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларидан келиб чиқувчи муайян низоларни, шу жумладан, тадбиркорлик субъектлари ўртасида вужудга келувчи маълум тоифадаги иқтисодий низоларни ҳал этиш ваколатига эга бўлган нодавлат орган ҳисобланади. Нодавлат орган бўлгани учун ҳам бундай судларда ишлар “ҳакамлик битими” асосида кўрилади. “Ҳакамлик битими” – тарафларнинг низони ҳакамлик судига ҳал қилиш учун топшириш ҳақидаги келишувидир. Яъниким, тарафлар келишган ҳолда ҳакамлик судига мурожааат қилади, акс ҳолда, ушбу судда низо кўриб чиқилишига асос йўқ. Ҳакамлик судининг яна бир ўзгачалиги шундаки, унда суд ҳаражатлари (низони кўриб чиқиш билан боғлиқ чиқимлардан тортиб, то судьянинг ҳаққи – гонораригача!) тарафлар зиммасида бўлади. Чунки, Ҳакамлик суди судьяларига давлат маош тўламайди: такрор айтамиз – у нодавлат орган?! “Судни устидан судга бериб, ҳаққимни ундиролмасам керак, деб сизларга мурожаат қиляпман”, деяпсиз-а? Эътибор учун ташаккур. Аммо ижтимоий тармоқдаги канал маъмурлари (адвокат бўладими, балогерми – фарқ йўқ) судья эмаски, тор хонада ўтирганча муродингизни ҳосил қилса?! Мурожаатингизни эълон қилдик ҳам дейлик. Кейин-чи? Масала моҳиятини илғамаганлар судларга қарата “виртуал гурзи”ларини ишга солиши аниқ. Аммо қонунчиликнинг паст-баландини билганлар “ҳо-ой, азаматлар, суд билан боғлиқ нимаики мурожаат келса, кўзга тўтиё қилгудек бўлиб эълон қилишдан аввал ундаги мазмун ва мантиққа ҳам қаранглар-эй”, дейиши аниқ... Иккинчидан, “судни судга бериб бўладими?” дея, иккиланманг: агар ушбу масала бўйича судга мурожаат қилсангиз, Ҳакамлик суди, янада тўғрироғи, уни ташкил қилан юридик шахс тараф бўлади, холос. Бу ўринда “суд” деган сўз тарафга ҳеч қандай имтиёз бермайди... ва ҳоказо, ҳоказо... Муносабатни оширвояпмизми? Агар шундай туюлаётган бўлса, сабаби юқорида айтилди: даъвоси (“биз ҳақиқат ва адолатни(нг!) ҳимоя қўрғонимиз”) катталарга шунга монанд гапириш керакдай. Қолаверса, шу кичкина хабарда каттагина фитна ҳам кўриниб турибди: унга илова сифатида айрим ҳужжат нусхалари жойлаштирилган бўлиб, улар қаторига Судлар фаолиятини таъминлаш Департаментининг Андижон вилояти ҳудудий бўлимига оид маълумотлар ҳам тиркаб қўйилган?! Бошқа суд, бошқа субъект билан боғлиқ низога бу машмашаларга алоқаси бўлмаган ва бўлиши ҳам мумкин бўлмаган давлат органини тупуклаб ётиштиришми бу?! Ёки билатуриб, судни обрўсизлантириш учун отилган навбатдаги тошми? Каллани мўлжаллаб отилаётган бунақа “тош”лар салланиям чувалатмайдику-я, аммо жамоатчиликнинг чалғитиши бор... Ўзини ҳурмат қилганлар обуначилари ишончини бу тарзда суиистеъмол қилмайди. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Кенгаш йиғилиши якунланди: хўш?
Бугун бўлиб ўтган Судьялар олий кенгашининг навбатдаги йиғилишида ваколат муддати якунига етган айрим судьяларни ушбу лавозимда бўлишнинг набатдаги, айрим судьяларни муқобиллик асосида ваколати муддати даврига қайта тайишлашга оид масала кўриб чиқилди. Судьялар олий кенгаши қарори билан: Шокиров Умиджон Шарибжонович – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Қарши ҳарбий судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий судининг судьяси лавозимидан озод қилинди; Бабакулов Бекзод Нормухамедович – судьялик ваколати муддати даврига Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Самарқанд ҳарбий судининг раиси лавозимидан озод қилинди; Ахмедов Баҳриддин Ҳошимович – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Самарқанд ҳарбий судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Қашқадарё вилоят маъмурий судининг судьяси лавозимидан озод қилинди; Арсланов Жахонгир Юлдашович – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Самарқанд вилояти жиноят ишлари бўйича Нуробод туман судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Самарқанд вилоят судининг жиноят ишлари бўйича судьяси лавозимидан озод қилинди; Карабаев Илхом Гуломович – судьялик ваколати муддати даврига Самарқанд вилоят судининг жиноят ишлари бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Жиззах вилояти жиноят ишлари бўйича Янгиобод туман судининг раиси лавозимидан озод қилинди; Темиров Отабек Мамараимович – судьялик ваколати муддати даврига Самарқанд вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Самарқанд вилояти фуқаролик ишлари бўйича Каттақўрғон туманлараро судининг судьяси лавозимидан озод қилинди; Қаҳҳаров Алишер Аралович – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Қашқадарё вилояти жиноят ишлари бўйича Нишон туман судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Қашқадарё вилояти жиноят ишлари бўйича Муборак туман судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Шунингдек: Мамадаминов Бахтиёр Муминкулович – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик, шундан беш йил муддатга Жиззах вилояти жиноят ишлари бўйича Янгиобод туман судининг раиси лавозимига; Ҳасанов Шаҳобиддин Гулямович – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик, шундан беш йил муддатга Қашқадарё вилояти жиноят ишлари бўйича Муборак туман судининг раиси лавозимига; Абдурахманова Саида Мадияровна – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро судининг судьяси лавозимига тайинланди.
Мурожаатчининг иддаоси асоссиз, журналист билан боғлиқ ҳолат эса ўрганилади
“Effekt.uz”нинг YouTube платформасидаги каналида эълон қилинган фуқаро Ж. Қодировнинг мурожаатига оид лавҳага нисбатан бир қарашда эътироз йўқдек кўринади. Журналист муаммо кўтармоқда, ҳиссиётга берилаётгани йўқ, энг муҳими, масала моҳиятини очишда холисликка интилиш бор. Бироқ давлат органлари фаолиятини тартибга солувчи қонунчилик, унинг хос нуқталарига етарлича эътибор бермаслик иқтидорли журналистни бироз чалғитган кўринади. Гап нимада? Кўтарилган масаланинг қисқа мазмуни шуки, Бўстонлиқ туманида истиқомат қилувчи фуқаро Ж. Қодиров ўзининг фойдасига чиқарилган маъмурий суд қарори юқори суд инстанциясида (Тошкент вилоят маъмурий судида) бекор қилиниб, аризасини рад қилиш ҳақида янги қарор қабул қилинганидан норози. Унга кўра, вилоят маъмурий суди судлов ҳайъати ишни бир томонлама кўрган, тақдим этилган ҳужжат ва далилларга етарлича эътибор бермаган, демакки, улар қабул қилган суд ҳужжати ноқонуний. Шу боис у судлов ҳайъатига, хусусан, Тошкент вилояти суди раисига нисбатан хизмат текшируви ўтказиш лозим, деб ҳисоблайди. Судьялар олий кенгашига ёзган шикоятидаги асосий талаби ҳам шу. Фуқаро Ж. Қодировнинг мурожаатига Кенгаш томонидан берилган ёзма жавобда ҳам, ўзи билан юзма-юз мулоқот чоғида ҳам тушунтирилдики, суд қарорлари қонунийлигига фақат юқори инстанция суди ҳуқуқий баҳо бериши мумкин. Судьялар олий кенгаши бундай ваколатга эга эмас. Токи, у норози бўлаётган суд ҳужжати қонуний кучда экан, судлов ҳайъатига нисбатан хизмати текшируви ўтказиш учун асос йўқлиги сабаби ҳам шунда. Агар суд жараёнида ҳайъат аъзолари Судьялар одоби кодекси талабларига зид хатти-ҳаракат содир этган бўлса ва бунга далил тақдим этилса, ўрганиб чиқишда муаммо йўқ. Акс ҳолда, суд қароридан норози тарафга юқори суд инстанциясига шикоят қилиш тавися қилинади, холос, чунки, қонунда бундан бошқа тартиб йўқ. Шугина тартибни мурожаатчи тушунмаяптими ёки тушунишни хоҳламаяптими – бизга қоронғу, бироқ унинг қайсидир судьяга нисбатан “Кенгашнинг кучи етмаётгани” ёки норозилигига сабаб бўлаётган суд қарори замирида қандайдир манфаат бўлиши мумкинлигига оид ишора-писандлари мутлақо асоссиз. Чунки, такрор айтамиз, хизмат текшируви ўтказиш учун етарли асослар керак. Турли башорат ёхуд тахминлар асосида хизмат текшируви ўтказилмайди. Дарвоқе, лавҳада журналист ва суд ходимлари ўртасида унинг очиқ суд мажлисида иштирок этиши билан боғлиқ тортишув акс этган ҳолат ҳам бор. Унда журналист очиқ суд мажлисида муаммосиз иштирок этиши, фақат суд жараёнини тасвирга (суратга тушириш ёки аудио шаклида ёзиб) олишдагина раислик этувчи судьянинг (тарафларнинг фикрини инобатга олган ҳолда) рухсати лозимлигини таъкидлайди. Мазкур ҳолатда журналистнинг очиқ суд мажлисида иштироки билан боғлиқ ҳуқуқи бузилгани эҳтимолидан келиб чиқиб, Судьялар олий кенгаши томонидан Тошкент вилояти судлари судьялари малака ҳайъати ҳузуридаги Судьялар одоб комиссиясига вазиятни ўрганиш тавсия қилинди. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190