Янгиликлар
"Рақамли суд” концепцияси: хорижий тажриба, миллий қонунчилик истиқболлари
Навбатдаги семинар-тренинг Сурхондарёда бўлиб ўтмоқда
Cунъий интеллект: имконият масъулиятдан халос этмайди
Беназир олим, фидоий арбоб, талабчан устоз эди...
Йиқилганни тепмайдилар...
“YouТube” видеохостингидаги “Elparvar” каналида эълон қилинган ушбу лавҳа тўғридан тўғри фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларга оид низо хусусида бўлса-да, асосий эътибор сабаб-бесабаб собиқ судьяга қаратилгани натижасида “виртуал жиноий айблов”га айланиб кетган. На низо мазмуни очилган, на унинг моҳиятига эътибор қаратилган! Мавзуни етарлича ўрганмаган муаллифнинг янглиш талқинлари шундай тасаввур уйғотадики, собиқ мансабдор ва унинг укаси бир бечоранинг хусусий мулкини юзингда кўзинг борми демай тортиб олишган гўё... Аслида-чи? Аввалига ойдинлик киритиш лозим: низо хусусий мулк устида кечгани йўқ. Шундай экан, “қонуний рейдерлик” ҳақида гап бўлиши мумкин эмас. Гап (низо) Ҳазорасп тумани Марказий бозор ҳудудидаги 303-сонли савдо дўкони устида кетмоқда. Ушбу дўкон “Ҳазорасп улгуржи савдо комплекси дирекцияси” балансида бўлиб, ҳеч кимга хусусий мулк сифатида берилмаган. Низога келсак. 2013 йил 9 ноябрь куни Дирекция ва фуқаро Б. Самандаров ўртасида 303-сонли савдо дўкони қурилиши бўйича шартнома имзоланади. Шартнома 24 ойга тузилган бўлиб, унга кўра, фуқаро шу вақт мобайнида тегишли тўловларни амалга ошириши, Дирекция савдо дўконини қуриб, фойдаланишига топшириши керак эди. Шартнома шартларига тарафлар бирдек оғишмай риоя этган, деб бўлмайди. Бироқ бу ҳол икки ўртада низо келтириб чиқармайди. Аксинча, 2016 йилнинг 25 августида мазкур дўкон биносига қўшимча жиҳозлар қуриш учун тарафлар ўртасида (2013 йил 9 ноябрдаги мавжуд 1-сонли шартномага) қўшимча шартнома имзоланади. Низо нимадан келиб чиқди? Гап шундаки, 303-сонли савдо дўкони бўйича шартнома мавжудлигига қарамай, худди шу мазмун ва шу объект(савдо дўкони) қурилиши бўйича Дирекция бошқа бир фуқаро - Р. Курбанова билан (2015 йил 15 декабрь) шартнома тузади. Аммо орадан бир ой ўтиб (2016 йил, 15 январь), Р. Курбанова тегишли тўловларни амалга оширган бўлса-да, Дирекция томонидан у билан тузилган шартномани бекор қилинади. Ва шунинг ўзи дўкон икки фуқаро ўртасида талашилиб, бири бошқасининг (гўёки “дасти узун” мансабдор қариндоши ёрдами билан) “бурнини қонатганига” оид иддаоларда асос йўқлигини кўрсатади. Шу ўринда Р.Қурбанованинг (ўзи билан тузилган) шартномани бекор қилиш ҳақидаги Дирекция буйруғини ҳақиқий эмас, деб топиш ҳақидаги даъво аризаси фуқаролик ишлари бўйича судларда рад этилганини айтиб ўтиш жоиз. Мазкур суд ҳужжати қонуний кучда бўлиб, кейинги суд жараёнларига алоқаси йўқ. 2023 йилга келиб, Дирекция энди фуқаро Б. Самандаров билан тузилган (2013 йил 9 ноябрдаги) шартномани бекор қилишни сўраб, судга даъво киритади. Фуқаролик ишлари бўйича Боғот туманлараро суди ҳал қилув қарори (2023 йил 12 апрель) билан даъвони қаноатлантириш рад этилади. Ушбу ҳал қилув қарори тегишли тартибда юқори суд инстанцияларида кўрилиб, ўзгаришсиз қолдирилган. Судга келган ҳамма ўзини ҳақ, деб билади, албатта. Шу маънода куйиб-пишиб, бор аламини собиқ судьяга ағдарган ҳолда блогерга интервью берган иш бўйича тараф вакилини тушуниш мумкиндир эҳтимол. Бироқ улар ҳам тушунишлари керакки, Р. Қурбанова билан тузилган шартнома суд тартибида эмас, балки Дирекция ташаббуси билан бир томонлама бекор қилинган. Гап кимнингдир кирдикорлари ҳақида кетар экан, бундай таъналарни Дирекциянинг собиқ мансабдорларига нисбатан қўллаш тўғрироқ бўлар балки. Чунки, айнан уларнинг хатти-ҳаракатлари натижасида низо юзага келиб, фуқаролик судларида кўриб чиқилди. Қабул қилинган суд ҳужжатлари қонуний кучда. Қолаверса, “Ҳазорасп улгуржи савдо комплекси дирекцияси” собиқ масъулларига нисбатан жиноят иши қўзғатилиб, жавобгарликка тортилганини ҳам эътибордан соқит қилиб бўлмайди.Шу ўринда эслатиладки, ушбу муносабат суд қарорлари қонунийлиги бўйича Кенгаш хулосаси эмас, балки иш ҳолатларининг мухтасар баёни ҳисобланади. Ниҳоят, лавҳанинг “бош қаҳарамони”га айлантирилган собиқ судья ҳақида. Фуқаролик низоси иш бўйича жавобгарнинг акаси собиқ судья экани рост. Ушбу низога боғлиқ бўлмаган хатти-ҳаракати туфайли тизимдан кетиб, қонун олдида жавоб бераётгани ҳам тўғри. Шунинг ўзи унинг гўёки “дасти узун” ва ҳатто Олий судгача таъсир кўрсатиш “қудратига” эга эканини мутлоқ инкор этадики, шу мазмундаги иддаоларга тўла “Elparvar” лавҳасини йиқилган одамни тепишга ўхшатиш мумкин. Бу энди оқилнинг иши эмас. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Тақанинг устида от бор
Модомики, Кенгаш ташаббуси билан Зангиотадаги жазони ижро этиш муассасасида бўлиб ўтган маърифий тадбир ижтимоий тармоқлардаги айрим каналларда кучли изтеҳзо билан муҳокама қилинаётган экан, муносабатни шунга монанд равишда бир ҳангомани эслаш билан бошлаш маъқул кўринди. Жазо ўтаётган маҳбус янги келган шеригидан сўрабди:”Неча йил берди сенга?”. Жавоб: “Олти йил”. “Нима жиноят қилгандинг?”. “Тўртта тақа ўғрилагандим!”. “Иби-и,тўртта тақага шунча муддат бердими?”. Янги маҳбус шивирлабди: “Биров билмасинку-я, тўртта тақанинг устида битта от бор эди...”. Нима дейилмоқчи? Кенгаш ташаббуси билан ўтган маърифий тадбирнинг тармоқдаги муҳокамаларида асосан “тўртта тақа” тилга олинмоқда: “Кенгаш муассасага бориб, концерт қўйибди, нима, бошқа иши йўқми?”. Шу, холос. Айтарли бошқа гап йўқ. Ваҳолангки, шу ҳақдаги Кенгаш ахборотига кўз югуртирган одам тадбир ўтказишдан мақсадни, демакки, “тўрт тақа устидаги отни” бемалол кўриши мумкин. Яъниким, “...тадбирдан мақсад мажлис эмас, балки мулоқотдир. Чунки, жазодан мақсад тарбия экан, айни жараён маҳкумаларда қандай кечаётгани, уларнинг қатъий тузалиш йўлига ўтиши ва ҳозирданоқ ижтимоий ҳаётга кўникмалар шакллантиришдек хайрли ишга ҳисса қўшмоқ судьялар ҳамжамияти вакилаларининг ҳам маънавий бурчи ҳисобланади”. Мана, мақсад. Хўп, унинг нимаси ғайритабиий? Иккинчидан, тадбирга аёл судьялар таклиф этилгани ҳам бежиз эмас. Чунки, судьяларнинг жазони ижро этиш муассасаларида бўлиши қонун ижроси, суд ҳукмлари натижасини бевосита кўриш, кузатиш имкониятини беради. Бу эса суд қарорлари қабул қилишда масъулиятни янада ошириш билан бирга коррупцияга қарши шахсий иммунитет шаклланишига ҳам хизмат қилади, тадбирнинг бош мақсадларидан бири ҳам шу, аслида! Шу тарзда “Бирни кўриб фикр қил, бир кўриб шукр...” деган ҳикматни эслатиш мақсадга мувофиқ эмасми? Қуруқ ваъзхонликдан кўра, шундай таъсирли воситалар тизимда коррупциянинг олдини олиш, ижтимоий адолат таъминланиши самарадорлигини оширишга қўшимча туртки бўлмайдими?! Тадбир доирасида сайёр суд мажлиси ўтказилиб, 9 нафар маҳкума жазонинг ўталмаган қисмидан шартли равишда озод этилгани, яна 20 нафарининг жазоси енгилроғи билан алмаштирилгани ҳам тармоқдаги муҳокамаларда гўёки эътибордан четда қолаётганидан келиб чиқиб, “тўртта тақа устидаги от” борлигини эслатиш лозимдай. “Концерт берилиши”га келсак... Бўлиб ўтган жонли мулоқотларда аксарият маҳкумалардан яккаш бир гап эшитиш мумкин: “Адашдим, пушаймонман...”. Қилмишидан пушаймонлигини айтиб, афсус-надоматдаги барчага бирдек енгиллик бериш иложсиз, албатта. Бунинг қонуний тартиблари бор. Бироқ бироз таскин, умид ва иштиёқ бериш учун тадбирнинг бадиий қисми бўлиши мақсадга мувофиқ кўриндики, бунда ҳам ғайритабиийлик йўқ: бу - инсонийликнинг оддий ифодаси, холос. Ифодаки, унинг замирида, ким бўлмасин, инсон қадрига ҳурмат ётибди... Буни тушунган, тушунаётганларга раҳмат. Акси ҳолига, бошқа гап ортиқча. Турсунали Акбаров, Судьялар олий кенгаши матбуот котиби
Кенгаш ташаббуси билан ЖИЭМда маърифий тадбир бўлиб ўтди
Судьялар олий кенгаши ташаббуси билан Зангиота туманидаги 21-сонли жазони ижро этиш (аёллар) муассасасида навбатдаги маърифий тадбир бўлиб ўтди. Хайрли анъанага айланиб бораётган мазкур тадбирда Тошкент шаҳри, Тошкент ва Сирдарё вилоятлари судларида фаолият кўрсатаётган аёл судьялар, шунингдек, санъат ва адабиёт вакилларидан иштирок этди. Бундай тадбирлар муайян тартиб асосида, бироқ ортиқча расмиятчиликсиз ўтиши табиий. Чунки,ташрифдан мақсад мажлис эмас, балки мулоқотдир. Зотан, жазодан мақсад тарбия экан, айни жараён маҳкумаларда қандай кечаётгани билан танишиб, уларнинг қатъий тузалиш йўлига ўтиши ва ҳозирданоқ ижтимоий ҳаётга кўникмалар шакллантиришдек хайрли ишга ҳисса қўшмоқ судьялар ҳамжамияти вакилаларининг ҳам маънавий бурчи ҳисобланади. Шундан келиб чиқиб, жонли мулоқотда синовларда ҳикмат, хатоларда сабоқ борлиги, жаҳолатнинг малҳами маънавият эканига алоҳида урғу берилди. Инсоннинг ўзини ўзи тарбиялашда китобдан яхши восита йўқ, маърифатга ошно бўлганлар бировга кўр-кўрона эргашмайди, тақлид қилмайди, демакки, ҳаётда адашиш эҳтимоли ҳам камаяди. Шунингдек, алоҳида қайд этилдики, илғор хорижий тажрибаларни инобатга олган ҳолда маҳкумларнинг қонунга итоаткор, жамият турмуш қоидалари ва анъаналарига ҳурмат муносабатини рағбатлантириш масаласига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Хусусан, китоб ўқишга жалб қилиш орқали маҳкумларни ахлоқан тузатиш масаласи қонун даражасида мустаҳкамланаётгани давлатимиз томонидан олиб борилаётган бағрикенглик ваинсонпарварлик сиёсатининг яна бир ифодасидир. Жиноят кодексига киритилиши таклиф этилаётган янги нормага кўра, жазо муддатини тўлиқ ўташи лозим бўлган маҳкумларга нисбатан тасдиқланган рўйхат бўйича 1 та китоб ўқиган ва белгиланган тартибда имтиҳон топширган тақдирда жазо 3 кунга қисқартирилиши кўзда тутилмоқда. Кутилаётган мазкур янгилик ўзини ўзи тарбиялаш орқали тузалиш йўлига ўтиш учун яна бири имконият тақдим этади. Жонли мулоқот якунида аёл судьялар томонидан маҳкумаларга китоблар совға қилинди. Тадбирнинг судьялар учун ҳам аҳамияти катта. Жазони ўташ муассасасидаги мантиясиз мулоқотлар биринчи навбатда қонун ижроси, суд ҳукмлари натижасини бевосита кўриш, кузатиш имкониятини беради. Айни жараён суд қарорлари қабул қилишда масъулиятни янада ошириш билан бирга коррупцияга қарши шахсий иммунитет шаклланишига ҳам хизмат қилади. Тадбирнинг бош мақсадларидан бири ҳам шу, аслида! Тадбир доирасида сайёр суд ҳам бўлиб ўтди. Унда 29 нафар маҳкуманинг илтимосномалари кўриб чиқилиб, қаноатлантирилди. Бунинг натижасида 9 нафар маҳкума жазонинг ўталмаган қисмидан шартли озод этилиб, оиласи бағрига қайтарилди, 20 нафари қолган жазони ўташ учун манзил-колонияларга ўтказилди.
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190