Янгиликлар
Виждон - энг адолатли судья
Дунё адабиётининг детектив жанрида энг кўп ўқилган асарлардан бири – Агата Кристининг “Ўнта негр боласи” романидир. “Детектив жанрининг маликаси” деб тан олинган инглиз ёзувчисининг бу асари дунёда энг кўп таржима қилинган китоблар қаторига киради. Ўша машҳур “Эркюл Пуаро”ни ҳам айнан Агата хоним ёзган. Бу хоним саксондан ортиқ романлар муаллифи. Агата Кристи - “Ўнта негр боласи” Роман ўн нафар одамнинг оролга чақирилиши билан бошланади. Улар турли қатлам вакиллари: судья, ҳарбий, собиқ полициячи, бойвачча, хизматчи, шифокор ва шу кабилар. Ҳар бирига турли баҳоналар билан таклифнома юборилган. Улар ўйлайдики, оролда уларни чиройли ҳордиқ, шоҳона муносабат ёки иш юзасидан учрашув кутарди. Аммо воқеа умуман бошқача тус олади. Оролга келган заҳотиёқ меҳмонлар деворга илинган ғаройиб шеър билан танишади. Унда “ўнта негр боласи” ҳақида гап боради ва ҳар мисрада битта бола қандайдир сабаб билан ҳалок бўлиб боради. Бу аввалига болалар қўшиғига ўхшаб туюлади, бироқ кўп ўтмай, воқеа ҳаётга кўчади. Оролда фақат ўн киши бор эди... Биринчи кечадаёқ меҳмонлардан бири ғалати тарзда ўлим топади. Қолганлар буни тасодиф деб ўйлайди, аммо кейинги кунларда ҳам ўлимлар давом этади. Ҳар бир ўлим шеърдаги сатрга мутаносиб содир бўлади. Масалан, бир мисрада бола маст ҳолатда ҳалок бўлса, оролда ҳам шу воқеа қайтарилади. Меҳмонлар орасида ҳеч кимга ишонч қолмайди. Ҳамма бир-бирини айблай бошлайди, чунки оролда бошқа одам йўқ эди. Уларнинг орасида кимдир қотил экани аниқ. Виждон - энг адолатли судья Аста-секин маълум бўладики, оролга таклиф қилинганларнинг барчаси ўтмишда бирор гуноҳ содир этган. Улар қонундан қочиб, жазодан қутулиб қолишган. Аммо виждондан қочиш мумкин эмас. Қотил эса ўзини “адолат” қўли деб ҳисоблайди ва ҳар бирига қилган иши учун жазо тайёрлайди. Асарда нафақат қотилни топиш сири, балки ҳар бир инсоннинг ўтмишидан келиб чиққан қора излари ҳам очилади. Бу жиҳат романни оддий детектив эмас, балки фалсафий асарга айлантиради. Қотил ким? Ҳикоянинг энг қизиқ нуқтаси – қотилнинг кимлиги. Ўқувчи ҳар саҳифада гумон қилади, бировга ишонади, кейин ўша ишонган кишиси ҳам йўқ бўлиб кетади. Натижада асар сўнгида чиқадиган ҳақиқат кутилмаган бурилиш сифатида ўқувчини ларзага солади. Агата Кристи маҳорат билан ҳар бир детални ўйлаб ишлаган: қотилнинг ўйини, унинг режаси ва ўлимлар тартиби. Шу сабабли ҳам бу асар дунё бўйлаб миллионлаб нусхада сотилган ва жаҳон адабиётида энг кўп ўқилган детективлардан бирига айланган. Бу асар нега бунчалик машҳур? Биринчидан, сюжетнинг оддий ва шу билан бирга кучли драматизми. Бир орол, ўн киши, сирли шеър ва ўлимлар занжири. Ҳеч қандай қочиш йўли йўқ. Иккинчидан, инсон виждонига бевосита таъсир қилади. Ҳар бир ўқувчи ўз-ўзига савол қўяди: агар мен ҳам қонундан қочган бўлсам, виждоним мени қачон ва қандай жазоларди? Хулоса “Ўнта негр боласи” – бу шунчаки қотиллик детективи эмас. У инсоннинг ўтмиши ва виждони уни қай даражада қийнаши мумкинлигини кўрсатади. Қонундан қочиш мумкин, аммо ўзингиздан эмас. Асарни ўқиркансиз, ўзингизга савол берасиз: мен бу оролга тушиб қолсам, қайси гуноҳим ҳақида ўйлардим? Виждоним менга нимани эслатган бўларди? Исомиддин Пўлатов (Манба: Kun.uz)
Судьялар корпусининг янги аъзолари
Бугун Судьялар олий кенгашининг навбатдаги судьялик лавозимига танлаш ва тайинлашга доир очиқ танлов шаклидаги йиғилиши бўлиб ўтди. Унда судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига тайинлашга оид масала кўриб чиқилди. Муҳокамалар якунида 49 нафар номзоднинг 21 нафари илк бор судьялик лавозимига тайинланди. Судьялар олий кенгаши қарори билан: Ўталов Илёсжон Абдусаломович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Тошкент вилояти жиноят ишлари бўйича Пискент туман судининг тергов судьяси лавозимига; Садиров Аброржон Хусанбоевич – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Наманган вилояти жиноят ишлари бўйича Чортоқ туман судининг раиси лавозимига; Артиков Мансуржон Махмуд ўғли – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Наманган вилояти жиноят ишлари бўйича Учқўрғон туман судининг раиси лавозимига; Рустамов Жамол Абдуманнопович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Фарғона вилояти жиноят ишлари бўйича Данғара туман судининг раиси лавозимига; Муталиев Кобил Кадирович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Фарғона вилояти жиноят ишлари бўйича Фарғона шаҳар судининг судьяси лавозимига; Джўраев Пахлавон Турғунович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Фарғона вилояти жиноят ишлари бўйича Қўқон шаҳар судининг судьяси лавозимига; Аминов Хусниддин Абдуманнонович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Самарқанд вилояти жиноят ишлари бўйича Тайлоқ туман судининг раиси лавозимига; Хасанов Шохрух Эсанбоевич – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Самарқанд вилояти жиноят ишлари бўйича Нуробод туман судининг раиси лавозимига; Сулайманов Фаррух Райимжанович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Андижон вилояти жиноят ишлари бўйича Хўжаобод туман судининг раиси лавозимига; Мирзакулов Фарход Мусурмонқулович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Сурхондарё вилояти жиноят ишлари бўйича Узун туман судининг раиси лавозимига; Сидиқов Беҳруз Мусулмонович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Сурхондарё вилояти жиноят ишлари бўйича Музработ туман судининг тергов судьяси лавозимига; Абдуллаев Алишер Азамович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Фарғона вилояти фуқаролик ишлари бўйича Риштон туманлараро судининг судьяси лавозимига; Аролов Чорибек Мамурович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Сурхондарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Денов туманлараро судининг судьяси лавозимига; Ахмедов Бобир Сайфуллаевич – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Сурхондарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Термиз туманлараро судининг судьяси лавозимига; Сопоев Рашид Шоназарович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Хоразм вилояти фуқаролик ишлари бўйича Шовот туманлараро судининг судьяси лавозимига; Курбаниязова Шохноза Улугбековна – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Хоразм вилояти фуқаролик ишлари бўйича Урганч туманлараро судининг судьяси лавозимига; Джабборова Шахноза Зоиджоновна – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Самарқанд вилояти фуқаролик ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг судьяси лавозимига; Яқубжонов Иброхимжон Инхомжонович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Андижон вилояти фуқаролик ишлари бўйича Қўрғонтепа туманлараро судининг судьяси лавозимига; Абдуллаева Ойгул Убайдуллаевна – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Андижон вилояти фуқаролик ишлари бўйича Асака туманлараро судининг судьяси лавозимига; Раҳматова Адиза Орифовна – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Бухоро вилояти Бухоро туманлараро иқтисодий судининг судьяси лавозимига; Умедов Бобир Шокирович – судьялик лавозимида бўлишнинг биринчи беш йиллик муддатига Бухоро вилояти фуқаролик ишлари бўйича Когон туманлараро судининг судьяси лавозимига тайинланди.
Янгиланиш шиддати
Куни кеча марказий теленакаллардан бирида Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси фаолиятига оид махсус кўрсатув эфирга узатилди. Унда яқинда давлатимиз раҳбари фармонига (21.08.2025й. ПФ-141-сон) мувофиқ, Одил судлов академияси ташкил этилганлиги ҳақида ахборот берилиши билан чеклангани йўқ, балки мазкур ҳужжатнинг мазмун-моҳияти ҳақида атрофлича сўз юртилиши билан бирга Академияга бўлиб ўтган қабул синовлари ҳамда унинг натижалари хусусида ҳам кенг маълумотлар берилди. Кўрсатув “Янгиланиш шиддати” рукни остида эфир юзини кўрганида катта маъно мужассам. Тараққиёт шиддати турли ижтимоий муносабатларни юзага келтирар экан, уларни тартибга солувчи янги ҳуқуқий-норматив ҳужжатлар эҳтиёжи юзга келиши, демакки, ижтимоий адолатни таъминлаш учун суд тизими учун юқори малакали кадрлар тайёрлаш масаласи кун тартибига чиқаверади. Янгиланишлар эса замон ва тараққиёт шиддатига ҳамоҳанг бўлиши керак. Шу маънода суд тизими учун юқори малакали ҳуқуқшунос кадрлар тайёрлаш тизимини халқаро стандартлар асосида янада такомиллаштириш, таълим, илм-фан ва амалиёт узвийлигини таъминлаш орқали профессионал судьялар корпусини шакллантириш, шунингдек, «Ўзбекистон-2030» стратегияси ижросини таъминлаш мақсадида қабул қилинган “Одил судлов соҳасида юқори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармон судьялар ва суд аппарати ходимларини тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини оширишнинг мутлақо янги тизими жорий этилишига қаратилгани билан алоҳида аҳамият касб этади. Фармон билан амалдаги Судьялар олий мактаби негизида Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси ташкил этилиши суд тизимида янги давр бошланганига далолат қилади. Эндиликда, судьяликка номзодларни тайёрлашнинг янги тизими жорий этилиб, 2025 йил 1 октябрдан бошлаб, судьяликка номзодлар Академияда махсус олти ойлик қайта тайёрлаш курсларини ўташлиги ва бу жараён давлат гранти асосида ташкил қилиниши белгиланди. Таълим жараёнида «назария – амалиёт – имитация» тамойили жорий этилаётгани, «Виртуал суд» машғулотлари ташкил этилиб, сунъий интеллект технологиялари ўқув жараёнига киритилиши ҳамда якуний аттестациядан ўтган номзодлар судьяликка тайинланиш ҳуқуқини қўлга киритишига доир янги тартиблар ушбу тизим нафақат билим бериш, балки номзодларнинг шахсий сифатларини ҳам синовдан ўтказиш имконини яратади. Судьялар одоб кодексига кўра, судья ўз билим ҳамда малакасини мунтазам ошириб бориши шарт (13-модда). Фармоннинг яна бир аҳамиятли жиҳати шундаки, унда судьялар малакасини оширишнинг мутлақо янги тизими, уларнинг малакасини мунтазам ошириш бўйича аниқ тартиблар белгиланди. Ушбу тартиблар судьяларнинг мунтазам малакаси ошириб боришига кенг шароит яратиши билан бирга унинг самарадорлигини ҳам оширади. Янги тартибга кўра: - беш йиллик муддатга тайинланган судьялар - ҳар икки йилда икки ҳафталик курсда ўқитилиши; - ўн йиллик муддатга тайинланган судьялар - ҳар уч йилда икки ҳафталик курсда қатнашиши; - Олий суд судьялари ва муддатсиз тайинланган судьялар - ҳар уч йилда бир ҳафталик курсдан ўтииши; - суд аппарати ходимлари - ҳар икки йилда малака ошириш курсларида таҳсил олиши белгиланди. Шунингдек, Фармонда магистратура ва илмий фаолият йўналиши бўйича 2026/2027 ўқув йилидан Академияда «Суд фаолияти» магистратура йўналиши очилиши назарда тутилиб, бу йўналишда бир йиллик ўқув дастурини битирганларга давлат намунасидаги диплом берилиши белгиланди. Шу билан бирга, Академияда суд тизимига оид илмий тадқиқотларни қўллаб-қувватлаш мақсадида илмий-тадқиқот марказига айланиши ҳам назарда тутилган вазифалар белгиланди. Хулоса қилиб айтганда, Одил судлов академияси мамлакатимизда суд тизимини тубдан янгилашда ҳал қилувчи аҳамият касб этиб, судьялар профессионализми ошишига, суд ишлари сифатли ва тезкор ҳал этилишига, фуқароларнинг одил судловга бўлган ишончи мустаҳкамланишига, суд тизими ва суд ходимларини тайёрлаш ва малакасини ошириш бўйича халқаро стандартлар талабларини бажаришга ҳамда кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш орқали суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг янги босқичга кўтарилиши хизмат қилади. Шерзод Абдуқодиров, Тошкент вилояти жиноят ишлари бўйича Бўка туман судининг раиси, юридик фанлар доктори
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190