Кенгашдан сўнг: навбатдаги муддатга тайинланган судьялар маълум бўлди
Мустақиллик масъулияти, дахлсизлик залвори – судьялар билан очиқ мулоқот ўтказилди
Айрим судьялар ваколати муддати даврига қайта тайинланди
Судья ва унинг оиласи хавфсизлигини Конституция даражасида кафолатлаш қанчалик муҳим?
Шу кунларда Ўқитувчи ва мураббийлар куни ҳар доимгидан-да ўзгача кайфият, кўтаринкилик билан нишонланмоқда. Боиси, айни кунларда мамлакатимизда таълим-тарбия соҳасига, илм-фан ривожи ва албатта, устоз-мураббийларга алоҳида эътибор қаратилаётганини барчамиз чуқур ҳис этяпмиз. Президентимиз бошчилигида мамлакатимиз тараққиётининг янги даврига қадам қўйилган ҳозирги кунда давлатимизнинг дунёдаги ривожланган, замонавий давлатлар қаторидан муносиб ўрин эгаллаши, аввало, илм-фан ва таълим-тарбия соҳасининг ривожи билан, бу борада бизнинг дунё миқёсида рақобатдош бўла олишимиз билан узвий боғлиқ. Шунингдек, ҳар бир соҳа ривожида билимли, тажрибали устозларнинг ҳам ўрни каттадир. Бугунги кунда суд-ҳуқуқ тизимида юзлаб ана шундай фидойи, ўз касбини чуқур биладиган устозлар фаолият юритиб, халқ хизматига камарбаста бўлмоқда. Президетимизнинг 2021 йил 3 февралдаги “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича ҳаракатлар стратегиясини “Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили”да амалга оширишга оид Давлат дастури тўғрисида”ги фармони доирасида суд-ҳуқуқ тизимини ривожлантиришдаги аҳамияти, судлар фаолиятида нуронийлар тажрибасидан самарали фойдаланиш, ёш авлодга тарбиявий-маърифий сабоқ бериш борасида дастуриламал бўлмоқда. Мазкур фармонда қонун устуворлигини таъминлаш, суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилишнинг устувор йўналишлари белгилаб берилган. Бу борада амалга оширилиши кўзда тутилган вазифалар суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судлар нуфузини ошириш, суд тизимини демократлаштириш ва такомиллаштиришга, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилишга қаратилганлиги билан ҳам аҳамиятлидир. Ана шу маълумотларни ёшларга ўргатиш борасида суд тизимида йўлга қўйилган “Устоз-шогирд” анъанаси келажакда етук малакали судьяларни тарбиялашда муҳим аҳамиятга эга бўлмоқда. Жумладан, лавозимларга илк маротаба тайинланган ёш судьяларга илгари ушбу тизимда самарали фаолият юритган, меҳнат йўли кўпга намуна, тажрибали фахрий судьялар устоз қилиб бириктирилиб, улар доимо кўрилаётган иш билан боғлиқ қонуний қарор қабул қилишда ўзларининг бор билим ва тажрибаларини аямай, ёшларга йўл-йўриқ кўрсатмоқда. Суд тизимидаги устозлардан масъулият, ҳалоллик, фидойилик, одоб-ахлоқ сингари мезонлардан сабоқ олган шогирд, шубҳасиз, адолатли қарор чиқарадиган судья бўлади. Инсонга адолат, тўғрилик, ҳалолликни ўргатадиган инсонни эъзозлаш, ҳурмат қилиш эса халқмизга хос қадриятдир. Комил инсон бўлишнинг асосий белгиларидан бири устозлик даражасига эришишдир. Ҳеч бир киши онадан билимдон бўлиб туғилмайди. У ҳаёти давомида кимдандир ўрганади, сабоқ, тарбия олади. Ҳар биримизнинг ҳаётимизда алоҳида ўрин тутадиган устозларни ҳар қанча эъзозласак, шунча оз. Сўнгги йилларда мамлакатимиз суд-ҳуқуқ тизимида амалга оширилаётган изчил ислоҳотлар йўлида фидокорона меҳнат қилиб, соҳа учун профессионал кадрлар тайёрлашда сидқидилдан фаолият олиб бораётган устозлар билан бўладиган ҳар бир учрашув, суҳбат тажриба, сабоқ, ибрат, ўрнак ва намуна мактаби бўлаётгани қувонарлидир. Давлатимиз раҳбари байрам муносабати билан ўқитувчи ва мураббийларга йўллаган табригида “Ҳозирги замонда ҳамма жабҳаларда илм, билим ва салоҳият сув билан ҳаводай зарурлиги, ҳар қайси давлат фақатгина шу асосда тараққиётга эришиши, содда қилиб айтганда, инсон билак кучидан кўра илм кучи билан кўпроқ даромад ва обрў-эътибор топиши мумкинлигини ҳаммамиз яхши англаймиз”, дея таъкидлади. Мамлакатимизнинг суд-ҳуқуқ тизимида фаолият юритаётган барча устозлар соҳа учун билимли, салоҳиятли, суд-ҳуқуқ ислоҳотларини янги босқичга кўтардиган мутахассислар тайёрлашда фидокорона меҳнат қилади. Ҳамиджон Қаюмов, Тошкент вилояти Фуқаролик ишлари бўйича Чирчиқ туманлараро суди раиси ЎзА
Судьялар олий кенгаши ташаббуси Олий суд раҳбарияти томонидан қўллаб-қувватланиши натижасида кечаги оғир иш кунининг якуни маданий ҳордиққа айланди. Яъниким, ҳар икки орган раҳбарлари бошчилигида Судьялар олий кенгаши, Олий суд ва Тошкент вилояти суди судьялари Ўзбек миллий академик драма театрида “Адолат фасли” (Усмон Азим асари) тарихий драмаси томоша қилинди. Асарда Амир Темур ўз ўғли - шаҳзода Мироншоҳ мирзони ўлимга ҳукм этиб, кейинроқ уни (ҳукмни) бекор қилиши билан боғлиқ тарихий воқелик ҳақида ҳикоя қилинади. Соҳибқирон ҳаётининг шу биргина парчаси мисолида ҳар қандай салтанат адолат билан барқарор экани, раиятнинг тинч ва хотиржамлиги, юртдаги баракотлар ҳам айни шу омил билан чамбарчас боғлиқ экани яна бир бор намоён бўлади. “Адолат” сўзи қанчалар жарангдор бўлмасин, уни амалда ифода этмоқ осон эмаслиги, бу борада шахс турли синов ва ғурбатларга дуч келиши, кучли ирода ва қатъият соҳибигина бунга қодир эканига яна бир бор англашилади. “Адолат фасли”да етти иқлим ҳукмдори бўлган Темурдек зот ҳам адолат олдида бош эгиб, ўрни келса, ўз ўғлига нисбатан оғир ҳукм чиқармоққа мажбур бўлгани, бу жараёнда ота сифатида изтироблари-ю одил ҳукмдор сифатида қаътияти жуда ҳассослик билан очиб берилган. Энг муҳими, айбдорни жазога ҳукм қилиш мумкин, лекин у оғир ҳолатда (Абдуқодир найчи) ёки ёшликда олган жароҳат сабаб ўз хатти-ҳаракатларини бошқариш имконияти чекланган бўлса (Мироншоҳ мирзо), ҳукмни ижро этишдан маъно йўқлиги ҳам Соҳибқирон тузукларида ўз аксини топганини кўриш мумкин. Суд тизими раҳбарлари томоша учун “Адолат фасли” шунинг учун ҳам танладики, буюк аждодлар билан фахрланиш баробарида уларга муносиб авлод бўлмоқнинг ўзига яраша юки ҳам бор, ажабмас, спектакл сабаб Соҳибқироннинг адолат ва одиллик борасидаги тутган йўли унинг авлодлари ўлароқ бугунги судьялар қатъиятига қувват, зиммасидаги масъулиятни янада теранроқ ҳис этишига қўшимча туртки бўлса... Чунки, тарих – ойна, тарих – тилсиз муаллим...
“Telegram” мессенжеридаги “Bastion” мутасаддилари “лутф” этганидек, ушбу каналга мухлислигимиз йўқ, бироқ вақти-вақти билан кўз ташлаб қўйишимиз рост. Чунки, унда суд тизими, айниқса, айрим судьяларнинг хатти-ҳаракатига оид гоҳ ҳақиқатдан йироқ, гоҳ ўта-ўта бўрттирилган ахборотлар эълон қилинадики, уларга ўз вақтида ойдинлик киритилмаса, жамоатчиликда нотўғри тасаввурлар шаклланиши эҳтимолини пайдо қилади. Иккинчидан, билдирилаётган муносабатлар каналга бўлган эътибордан кўра, унинг муаллифлари ҳуқуқий маданиятига берилаётган чизги ҳам ҳисобланади. Мана, бир эмас, иккита мисол. Жорий йилнинг 27 сентябрь куни эълон қилинган хабарда жиноят ишлари бўйича Андижон туман судининг судья ва ходимлари бир судланувчига нисбатан ўқилган ҳукм нусхасини 20 кундан буён бермай овора-ю сарсон қилинаётгани ҳақида бонг урилади. Қўшимча қилинидаки, бундан мақсад нима, деб. Ҳолат ўрганилганда ушбу хабар ғирт ёлғон бўлиб чиқди: жорий йилнинг 14 сентябрь куни ўқилган ҳукм нусхасини судланувчи 19 сентябрь куни, жабрланувчи эса 22 сентябрь куни тилхат асосида олган экан. Шундан келиб чиқиб, хабар муаллифининг саволини ўзига қайтариш керакдай: ёлғон ахборотдан Сизнинг мақсадингиз нима? Иккинчи мисолда Судьялар олий кенгашининг “1190” рақамли “Ишонч телефони”га қўнғироқ қилиб, йигирма дақиқа кутиб қолгани, ниҳоят уланиш вақтида , оператор гўёки гўшакни қўйиб қўйилгани иддао қилинади (мурожаатчи ким? қачон ва нима мақсадда қўнғироқ қилган - аниқмас?). “Ишонч телефони” нима мақсадда йўлга қўйилгани маълум. Шу алоқа воситаси орқали Кенгаш томонидан йил бошидан буён икки мингдан кўпроқ мурожаатлар қабул қилинди. Уларнинг қарийиб саксон фоизи бўйича жойида ҳуқуқий тушунтиришлар берилган бўлса, қолгани ариза шаклида қабул қилинган. Ҳуқуқий тушунтириш бериш талаб қилинадиган мурожаатлар маълум фурсат талаб қилиши турган гап, баъзан бу жараён ярим соатгача чўзиладики, бу вақт оралиғида бошқа мурожаатчи бироз кутиб қолиши табиий (ташкилот “Ишонч телефони”нинг таомга буюртма оладиган ошхонадан фарқи ҳам шунда!). Илло, операторнинг қасддан гўшакни қўйиб қўйиши (баъзан рўй берадиган техник сабабларни айтмаса) кузатилмайдиган ҳолат. Шундай экан, пашшадан фил ясаб, “бундай ишонч телефони нима учун керак, агар фуқароларнинг мурожаати тингланмаса?” дея ҳукм-хулоса чиқариш оқил одамнинг гапи эмас. Кенгашга мурожаат қилишнинг “Ишонч телефони”дан бошқа бир қанча имкониятлари (ёзма шаклда, электрон почта орқали ёки бевосита қабулга келиш) ҳам борки, бундан фойдаланишда ҳеч қандай муаммо йўқ. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати