Янгиликлар
Судьялар ҳамжамиятининг икки вакиласи АҚШда бўлиб ўтган халқаро тадбирда иштирок этди
АҚШ Аёл судьялар ассоциациясининг йиллик конференцияси бўлиб ўтди. Калифорния штатининг Сан-Диего шаҳрида ташкил этилган тадбирда дунёнинг йигирма икки мамлакати аёл судьялари вакилалари, жумладан, Ўзбекистондан Судьялар олий кенгаши шўъба раҳбари Нодира Бобохонова ва Олий суд судьяси Муҳаббат Рабиева иштирок этди. “Одил судлов: ўтмиш, бугун ва келажак – уйғунлик сари” мавзусида ўтган конференцияда одил судловни амалга оширишда гендер тенгликни таъминлаш, хотин-қизларнинг суд тизимидаги ролига доир масалалар муҳокама қилинди. Шунингдек, аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, озодликдан маҳрум этилган хотин-қизларни жамиятга муваффақиятли қайтариш бўйича илғор тажрибалар ўрганилди. Турли давлат аёл судьялари ўртасидаги самарали ҳамкорлик хусусида сўз юритилди. Бундан ташқари одил судловни амалга оширишда сунъий интеллект имкониятларидан фойдаланиш, бу жараёндаги юзага келадиган муайян муаммолар ва уларнинг ҳуқуқий ечимлари бўйича фикр алмашилди. Судьялар хавфсизлигини самарали таъминлаш, иш ва шахсий ҳаёт ўртасидаги мувозанатни сақлаш бўйича тажрибадан ўтган қоидалари юзасидан жонли мулоқотлар қилинди. Шунингдек, тадбир доирасида суд биноларига танишув ташрифлари амалга оширилиб, федерал ва штат суд жараёнларида иштирок этилди, америкалик аёл судьялар билан учрашувлар ўтказилди. Маълумот учун: АҚШ аёл судьялари Миллий Асоссциацияси (National Association of Women Judges, NAWJ) 1979 йилда йилда ташкил этилган. Суд тизимида аёлларни қўллаб-қувватлаш ва одил судловни амалга оширишда тенглик ва ижтимоий адолатни таъминлаш мақсдида тузилган ушбу ассоциациянинг 200 нафардан ортиқ аъзоси бор.
Маълумот яширилгани йўқ, аммо ҳолат изоҳ талаб қилади
Жиноят ишлари бўйича Оҳангарон туман суди раиси ва судьясига нисбатан интизомий жазо қўлланилганига доир Кенгаш ахбороти ижтимоий тармоқдаги қатор каналларда эълон қилинар экан, унга "маҳкум озодликка чиқарилгани" ҳам қўшимча қилинмоқда. Натижада жамоатчиликда гўёки қонунга зид суд ҳужжати қабул қилган-у унинг бекор бўлиши ортидан бир маҳкум озодликка чиқиб, айни шу судьянинг интизомий жазога тортилишига сабаб бўлган, мазмундаги фикр ва тасаввурлар пайдо бўлмоқда. Устига устак, “йўқ, бу жараёнда маҳкумга оид иш мазмунан кўриб чиқилмаган, масала бунгача етиб бормаган”, маъносида берилган изоҳ эса “нега суд маълумотни яширяпти, маҳкум жазодан озод қилинган-ку?” деган навбатдаги саволларни келтириб чиқармоқда. Дарҳақиқат, ҳолат юзасидан изоҳга эҳтиёж бор. Ижтимоий тармоқларда яхшигина шов-шувга сабаб бўлган жиноят ишлари бўйича Оҳангарон туман судидаги ҳолат бўйича хизмат текшируви тайинлангани ва унинг натижасидан жамоатчиликнинг хабари бор. Таъкидлаш керакки, хизмат текшируви судьянинг хатти-ҳаракатлари доирасида бўлиб, бунда суд ҳужжатининг қонунийлиги кўриб чиқилмайди. Суд ҳужжатларининг қонунийлигига фақат юқори суд инстанцияси ҳуқуқий баҳо бериш ваколатига эга. Мавжуд ҳолатлар келсак. ...Маҳкум И.К.га нисбатан ўталмай қолган жазони енгилроғи билан алмаштириш тўғрисидаги судга илтимоснома киритилган бўлиб, масала уни (илтимосномани) умумий асосларда кўриб чиқишгача етиб бормагани тўғри. Яъни, илтимоснома ваколатли шахс томонидан берилмагани сабабли суд томонидан рад қилинган (2024 йил, 8 октябрь). Мазкур ажримга нисбатан берилган шикоят Тошкент вилоят суди кассация инстанциясида кўрилиб, қаноатлантирилмаган. Шунингдек, жиноят ишлари бўйича туман судининг ажрими ҳам бекор қилинган (2024 йил, 15 октябрь). Нега? Кассация инстанцияси биринчи инстанция судининг “илтимоснома ваколатли шахс томонидан берилмагани” ҳақидаги хулосасига қўшилган. Бироқ бундай ҳолатда илтимосномани рад қилиш ҳақида эмас, балки уни қабул қилишни рад қилиш тўғрисида ажрим қабул қилиниши лозим, деган хулоса келган. Илтимоснома қабул қилинишигача етиб борилмаган экан, ундаги важлар муҳокама қилинмаслиги, демакки, жазони ўзгартириш-ўзгартирмаслик ҳақида суд ажрими чиқарилмаслиги ўз-ўзидан равшан. Шундан келиб чиқилса, ижтимоий тармоқлардаги “...юқори инстанция суди маҳкум И. К.нинг ишини қайта кўриб чиқиб, уни озодликка чиқарди”, дейилган ахборотлар нотўғри экани ойдинлашади. Бугунги келиб, маҳкумга тайинланган жазо енгилроғи билан алмаштирилгани ҳам рост. Бу алоҳида суд жараёнининг натижаси бўлиб, юқоридаги суд процессларига боғлиқлиги йўқ. Гап шундаки, тегишли илтимоснома ваколатли шахс томонидан берилмаган сабаб уни қабул қилиш рад қилганидан кейин айни ҳужжат ваколатли шахс (адвокат) томонидан судга қайта киритилган. Илтимоснома жиноят ишлари бўйича Оҳангарон туман судида кўрилиб, қанотлантирилтирилган (18 октябрь, 2024 йил). Суд ажримига кўра, маҳкум зиммасидаги ўталмаган 2 йил, 11 ой, 10 кунлик озодликдан маҳрум қилиш жазоси (шу муддатга) ойлик иш ҳақининг 15 фоизини давлат фойдасига ушлаб қолиш шарти билан ахлоқ тузатиш ишлари жазосига алмаштирилган. Кўринадики, шу ишга оид бирорта маълумотнома яширилгани йўқ. Мавзуга доир расмий ахборот турли талқинлар билан турли манбаларда эълон қилиниши, шу жараёнда қўшиб-чатиб семиртирилиши калаванинг учини йўқотишгача олиб келган бўлиши мумкин ва бу мутлақо табиий. Чунки, шугина масала бўйича озмунча ахборот хуружи бўлгани йўқ ва давом этмоқда ҳам. Давом этаётгани шуки, енгилроғи билан алмаштирилган “ахлоқ тузатиш жазоси”ни тушуниб-тушунмай “жазодан бутунлай озод қилинди”, дея бонг ураётганлар ҳам бор. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Иқтисодий ишлар бўйича судлар судьялари кенгашиб олди
Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Ўзбекистон Судьялар клубининг форуми бўлиб ўтди. Унда иқтисодий ишлар бўйича судлар судьялари иштирок этди. Маълумки, Кенгаш ҳузуридаги Ўзбекистон Судьялар клуби амалдаги моддий ва процессуал ҳуқуқ нормаларини тўғри қўллаш бўйича тавсиявий характерга эга бўлган маслаҳатлар ҳамда судьяларнинг одоб-ахлоқ қоидаларини муайян вазиятларда қўлланилиши юзасидан сўровларига тушунтиришлар бериш ваколатига эга бўлган тузилма бўлиб, жамоатчилик асосида фаолият юритади. Замонавий ахборот технологиялари имкониятларидан унумли фойдаланиш қандай самара беришини Судьялар клуб фаолияти мисолида кўриш мумкин. Яъни, Судьялар клубининг асосий иш фаолияти унинг электрон платформаси ҳисобланиб, қайси судьяда иш юзасидан қандай савол туғилса, ўша заҳоти (электрон платформага) ёзиши мумкин. Масала онлайн муҳокама этилади. Айни жараёнда масалага ойдинлик киритилиши бир фойда бўлса, муҳокамада иштирок этган (ёки кузатаётган) бошқа судьялар учун тажриба мактабини ўташи - иккинчи фойдадир. Таҳлилларга кўра, Судьялар клубининг онлайн-форумида иқтисодий ишлар бўйича суд амалиётида учраётган муаммолар ҳамда моддий ва процессуал ҳуқуқ нормаларини тўғри қўллаш юзасидан 5994 та мавзу муҳокама қилинган. Муҳокамаларнинг салмоқли қисми тўловга қобилиятсизликка оид низолар кўриб чиқилишига боғлиқ бўлиб, бу борадаги қонунларни қўллаш, уларга Олий суд Пленуми доирасида тушунтириш берилиши заруриятини келтириб чиқармоқда. Бўлиб ўтган форумда тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги қонунчиликни қўллаш бўйича суд амалиётида вужудга келаётган муаммолар ва уларни ҳал этишнинг процессуал воситалари хусусида фикр алмашилди, Клубнинг масъул аъзолари томонидан тавсиявий тушунтиришлар берилди. Шунингдек, айрим ҳуқуқий нормаларини такомиллаштириш, Олий суд Пленуми қарори шаклида тушунтириш беришга заруриятига доир масалалар ҳам муҳокама қилиниб, тегишли таклифлар ишлаб чиқишга келишиб олинди.
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190