Янгиликлар
Бир жиноят учун нега бутун бир авлод жавоб бериши керак?
Куни кеча янги конституция лойиҳаси умумхалқ муҳокамасига қўйилганидан хабарингиз бор. Унда Асосий қонуннинг 64 та моддасига ўзгартириш киритиш ва олтита янги модда акс эттирилган. Хусусан, лойиҳада шахснинг судлангани ва бундан келиб чиқадиган ҳуқуқий оқибатлар, унинг қариндошлари ҳуқуқларини чеклаш учун асос бўлмаслиги керак (26-модда), деган норма таклиф этилмоқда. Мазкур норма юзасидан Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Судьялар олий мактаби кафедра мудири, юридик фанлари доктори, профессор Сурайё Раҳмонова шундай дейди: - Тан олиш керакки, илгари мазкур ҳолатдан азият чекадиганлар сони кўплаб топиларди. Буни яқин қариндошлари судланган, деб фуқароларни ишга қабул қилмаслик ёки юқори лавозимларга тайинламаслик каби мисолларда кузатишимиз мумкин эди. Эътибор қаратадиган бўлсак, сўнгги олти йил ичида мамлакатимизда инсон шаънини улуғлаш, унинг манфаатларини олий қадрият даражасига олиб чиқиш борасида улкан ислоҳотлар амалга оширилди ва оширилиб келинмоқда. Буни кўз ўнгимизда рўй бераётгвн ўзгаришлар асосида баҳолашимиз мумкин. Конституция лойиҳасига киритилган мазкур ўзгартириш ҳам сўзимизнинг амалдаги исботи бўла олади. “Ўзингиз айтинг, нима сабабдан бир жиноят учун бутун бир авлод жавоб бериши керак? Отасининг қилмиши учун нега фарзандлари ёки ака учун ука жавоб бериши керак?” деган фикрни билдирган ҳолда давлат раҳбари демократик нормаларга ҳам, ҳаётнинг бугунги талабларига ҳам мутлақо тўғри келмайдиган бундай адолатсиз тизимдан бутунлай воз кечишни таклиф этган эди. Судланганликнинг ўзи нима ва бунинг шахс учун қандай оқибатлари мавжуд? Судланганлик факти аслида бундай оғир ҳаётий вазиятни бошидан кечирган инсон учун энг ноқулай оқибатлардан биридир. Бундан ташқари, мазкур ҳолат, одатда, ён-атрофдагиларнинг судланган инсон ҳақида нотўғри хулоса чиқаришга сабаб бўлади. Аввало, бу борада ҳар турли янглиш муносабатни бартараф қилиш учун судланганликка оид асосий муҳим қоидаларни айтиб ўтиш зарур. Биринчидан, судланганлик – шахснинг содир этган жинояти учун ҳукм этилганлигидан келиб чиқадиган ҳуқуқий ҳолатдир. Иккинчидан, судланганлик Жиноят кодексида назарда тутилган ҳолларда ва шахс янги жиноят содир этгандагина ҳуқуқий аҳамиятга эга бўлади – судланганлик бошқа ҳеч бир ижтимоий, маиший оқибатларга эга эмас. Учинчидан, судланганликнинг тугатилиши ёки судланганликнинг олиб ташланиши муносабати билан унинг шахс учун барча ҳуқуқий оқибатлари бекор бўлади. Хусусан, агар шахс озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб бўлганидан кейин унга нисбатан маъмурий жазо ёки интизомий таъсир чоралари қўлланилмаган бўлса, суд Жиноят кодексининг 78-моддасида назарда тутилган муддатларнинг камида ярми ўтганидан кейин унинг судланганини олиб ташлаши мумкин. Энг эътиборли ва таассуфли жиҳати шундаки, бугунги кунда судланганлик факти тегишли ҳуқуқий тартибда олиб ташлангандан сўнг судланганлик факти ана шу шахснинг ўзига, унинг ҳаётига таъсир этиши мумкин бўлмаган шароитда бу ҳолат нафақат унга, балки унинг оила аъзолари, яқин қариндошлари ҳаётига салбий таъсир кўрсатиб келмоқда. Афсуски, жамиятимизда ҳали-ҳануз шундай ёндашувлар мавжуд. Бу эса демократик давлатда умуман йўл қўйиб бўлмайдиган вазият. Ҳеч бир ҳолатда инсон ўзининг яқинлари йўл қўйган хатолар учун жавоб бермаслиги керак! Қонуний тақиқларга қарамай, айрим давлат органларида ҳали ҳам судланганлик билан боғлиқ бўлган эскича, собиқ иттифоқнинг тоталитар ёндашувларидан қолиб кетган ва инсон ҳақ-ҳуқуқларини поймол қилувчи норасмий чекловлар, дискриминациявий цензлар амал қилиб келмоқда. Бундай эскича ёндашув оқибатида кўплаб юртдошларимиз азият чекмоқда. Масалан, тасаввур қилайлик, одатдаги ўзбек оиласида 4–5 та ака-ука ва опа-сингил бўлса, бу оиланинг биргина аъзоси қилган хатоси 10 га яқин инсонларнинг ҳаётига салбий таъсир этади. Қанчалик уринмасин, меҳнат қилмасин, яқинининг судланганлиги инсоннинг касбий ўсиши, шахс сифатида ривожланиши, жамиятда нуфузли ўринга эга бўлишига тўғридан-тўғри тўсиқ бўлади. Хусусан, давлат бошқаруви ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга ишга кириш жараёнида муайян бир лавозимга талабгорлар учун кузатиладиган айнан шундай реал тўсиқ — яқин қариндошларининг судланганлик факти ҳисобланади. Таъкидлаш лозимки, мазкур салбий иллатнинг олдини олиш мақсадида 2018 йилда Меҳнат кодексининг 78-моддасида шахсларни уларнинг яқин қариндошлари судлангани муносабати билан ишга қабул қилмаслик ишга қабул қилишни ғайриқонуний равишда рад этиш, деб ҳисобланиши белгиланди. Бу эса қонунчилигимизда тегишли кафолатни мустаҳкамлаб қўйди. Шубҳасиз, яқин қариндошларининг судланганлиги факти туфайли дискриминацияга йўл қўймаслик тўғрисидаги қоиданинг Конституцияда мустаҳкамланиши фуқароларимизга нисбатан бундай норасмий ва маънан эскирган тақиқларга барҳам беради ҳамда ҳар бир шахснинг қонун ва жамият олдида тенглиги тамойилини реал таъминлаш кафолати бўлиб хизмат қилади.
Қайта ишонч – қайта масъулият демак...
Бугун бўлиб ўтган Судьялар олий кенгаши йиғилишида ваколати муддати якунига етган айрим судьяларни мазкур лавозимда бўлишининг янги муддатига тайинлашга оид масала ҳам кўриб чиқилди. Якунда қуйидагиларга қайта ишонч билдирилди. Кенгаш қарори билан: Якубхўжаев Жахонгир Умархўжаевич – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик, шундан беш йил муддатга Андижон вилояти жиноят ишлари бўйича Избоскан туман судининг раиси лавозимига; Азизов Боходир Шовкатович – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Қашқадарё вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига; Фармонов Бахтиёр Тўйчиевич – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик, шундан беш йил муддатга Қашқадарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Шаҳрисабз туманлараро судининг раиси лавозимига; Эшчанов Дониёрбек Камилжанович – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик, шундан беш йил муддатга Хоразм вилояти фуқаролик ишлари бўйича Шовот туманлараро судининг раиси лавозимига; Рахманова Назира Жабборовна – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Самарқанд вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига; Кудратов Азиз Изатуллаевич – судьялик ваколати муддати даврига Сирдарё вилояти Сирдарё туманлараро иқтисодий судининг судьяси лавозимига; Акрамов Азиз Асламович – судьялик ваколати муддати даврига Самарқанд вилоят судининг жиноят ишлари бўйича судьяси лавозимига тайинланди. Шунингдек: беш йил давомида Тошкент вилояти фуқаролик ишлари бўйича Чирчиқ туманлараро судининг раиси лавозимида фаолият кўрсатган Абдувахабова Махмуда Асатуллаевна судьялик ваколати муддати даврига Тошкент вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Кенгашдан сўнг: қайси судьялар ваколати муддати даврига қайта тайинланди?
Бугун бўлиб ўтган Судьялар олий кенгашининг навбатдаги йиғилиши кун тартибидан айрим судьяларни ваколати муддати даврига қайта тайинлашга оид масала ҳам муҳокама этилажаги хабари берилганди. Очиқ танлов ва муқобиллик асосида ўтган жараёнда 19 нафар судьянинг 11 нафари ваколати муддати даврига қайта тайинланди. Судьялар олий кенгаши қарорига мувофиқ: Султонов Мухиддин Пўлотжонович – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Тошкент шаҳар Тошкент туманлараро иқтисодий суди раисининг ўринбосари лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Тошкент шаҳар судининг иқтисодий ишлар бўйича судьяси лавозимидан озод қилинди. Суванқулов Анвар Рахманқул ўғли – судьялик ваколати муддати даврига Сирдарё вилоят судининг иқтисодий ишлар бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Сирдарё вилояти Оқолтин туманлараро иқтисодий судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Сангиров Нодирбек Рахмон ўғли – судьялик ваколати муддати даврига Сирдарё вилояти Оқолтин туманлараро иқтисодий судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Сирдарё вилояти Сирдарё туманлараро иқтисодий судининг судьяси лавозимидан озод қилинди. Нафасов Журъат Тураевич – судьялик ваколати муддати даврига Қашқадарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Косон туманлараро судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Сурхондарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Термиз туманлараро судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Норматов Иномжон Исмоналиевич – судьялик ваколати муддати даврига Фарғона вилояти жиноят ишлари бўйича Қува туман судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Андижон вилояти жиноят ишлари бўйича Булоқбоши туман судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Расулов Ўктам Хайдарович – судьялик ваколати муддати даврига Қашқадарё вилояти жиноят ишлари бўйича Кўкдала туман судининг раиси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Қашқадарё вилояти жиноят ишлари бўйича Чироқчи туман судининг судьяси лавозимидан озод қилинди. Кукиев Музаффар Зафарович – судьялик ваколати муддати даврига Тошкент шаҳар жиноят ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туман судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Тошкент шаҳар жиноят ишлари бўйича Сирғали туман судининг судьяси лавозимидан озод қилинди. Хасанова Мехрибон Атабаевна – судьялик ваколати муддати даврига Тошкент шаҳар жиноят ишлари бўйича Сирғали туман судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Хоразм вилояти жиноят ишлари бўйича Хонқа туман судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Муратов Нарзулла Убайдуллаевич – судьялик ваколати муддати даврининг беш йил муддатига Самарқанд вилояти фуқаролик ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг раиси лавозимига қайта тайинлансин ва шу муносабат билан Сирдарё вилояти фуқаролик ишлари бўйича Гулистон туманлараро судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Турсунов Хуршид Фарходович – судьялик ваколати муддати даврига Навоий вилоят судининг иқтисодий ишлар бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Навоий вилояти Учқудуқ туман иқтисодий судининг раиси лавозимидан озод қилинди. Баҳронов Азизжон Файзуллоевич – судьялик ваколати муддати даврига Навоий вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Навоий вилояти фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро судининг судьяси лавозимидан озод қилинди. Судьялар олий кенгашининг ушбу қарори қабул қилинган кундан эътиборан кучга киради. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190