Янгиликлар
Тергов судьяси лавозимига тайинловларга доир расмий ахборот
Кенгаш делегациясининг Остонага ташрифи
Судьялар олий кенгаши яна бир халқаро ташкилот аъзолигига қабул қилинди
Бир модданинг иккита қисми ёки қонун олдидаги тенглик
Тушуниш, лозим топилса, тушунтириш лозим
Аччиқ ё нордондир, адвокат-блогернинг ёзганларини ёппасига инкор қилиш қийин. Дарҳақиқат, Тошкент шаҳар судининг фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъатида суд мажлислари вақтида бошланмаслик ҳолатлари бор. Бунинг сабаблари, муаллиф таъкид этганидек, биргина иш ҳажмига боғлиқ эмас. Тўғри, айни омилнинг таъсири алоҳида, бироқ тарафлардан бирининг белгиланган вақтда судда ҳозир бўлмаслиги ёки бир суд мажлисининг (объектив сабабларига кўра) мўлжалдагидан узоқроқ давом этиши ва унинг кейингисига таъсири каби бир қанча бошқа сабабларни ҳам эътибордан соқит қилиб бўлмайди. Ишларни тўғри ташкил қилишга қанчалар ҳаракат қилинмасин, суд мажлиси қанча вақт давом этишига немисча ҳисобни жорий қилиш иложсиз экани амалиётдан маълум. Аммо бу – судья (судлов ҳайъати) ишни хоҳланганича бошқа кунга қолдириши мумкинлигини билдирмайди. Чунки, қонунда ишларни судда кўриб чиқилишининг аниқ муддатлари белгиланган. Муддат бузилиши эса судьяга нисбатан интизомий чора қўллаш эҳтимолини келтириб чиқаради. Яъники, ишларни вақтида ўтказиб, белгиланган муддатда якунига етказиш биринчи навбатда судьянинг ўзи учун муҳим. Ушбу муносабат билан суд мажлислари вақтида ўтказилмаслиги оқлаш учун ёзилаётгани йўқ. Бу борада муаммо йўқми? Бор. Уларнинг ечими учун реал чоралар кўрилмоқдами? Ҳа! Буни муаллифнинг ўзи ижтимоий тармоқдаги кейинги чиқишида билвосита эътироф этиб ўтибди. Аммо бунгача судьяларга “Ачинайми ё танқид қилайми?” дейдики, бунинг замиридаги бироз тушуниш ва бироз куйинишни эътироф этамиз. Саволдан келиб чиқилса, танқид қилиш – ҳуқуқингиз, асосли бўлса, бош устига. Аммо суд учун шафқат эмас, тармоқда бонг уришдан аввал ҳолатни янада теран тушуниш ва (лозим топилса) бошқаларга ҳам тушунтириш муҳимроқ. Чунки, бугунга келиб, ахборот қуролга айланиб бўлган. Дейлик, маълум сабабларга кўра бошқа кунга қолдирилган суд мажлисини “чала-чулпа ва сифатсиз суд бўлди” қабилида талқин қилиниши жамоатчиликда ҳали ниҳоясига етмаган суд иши бўйича аввалдан муайян тасаввур ва судьяларга нисбатан асоссиз шубҳалар пайдо қилиши мумкин. Ваҳоланки, суд мажлиси бошқа кунга қолдирилгани “суд сифатсиз бўлгани”ни билдирмайди, сифат - қабул қилинган суд ҳужжатига қараб белгиланади. Бу борада Тошкент шаҳар суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати фаолиятини тармоқларда ёзилаётганидай “қўрқинчли” деб бўлмас. Ўтган тўққиз ойда ушбу суднинг апелляция, кассация ва тафтиш инстанцияларида кўрилган жами уч минг уч юздан ортиқ ишларнинг 0,2 фоизи (8 та суд ҳужжати) Олий судда ўзгартирилган ёки бекор қилган. Бунга изоҳ шарт эмас, фақат таъкид шартки, айни рақам суд ишларига Кенгаш баҳоси эмас, балки ахборот тариқасида келтирилмоқда. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ўхшамаган “ўхшатиш” ёки отга урилган тўқим!
Адвокат Шамсиддиновнинг суд натижасидан мамнунлигини, мамнунлиги баробарида Тошкент шаҳар маъмурий суди тафтиш инстанцияси аъзоларига қилган лутфини тушуниш мумкин. Унинг ўзи тараф сифатида иштирок этган иш якуни бўйича қабул қилинган суд ҳужжатини “суд тизимидаги мустақиллик ва холислик принципларининг амалга оширилишига ёрқин мисол” дейишида ҳам хурсандлиги яққол кўринади. Муҳтарам адвокат таассуротларини бироз ҳаяжон билан ижтимоий тармоқ орқали ўртоқлашар экан, бўлиб ўтган воқеликни “Қарға қарғанинг кўзини чўқиди” (?!) дейдики, унинг бундай ўхшамаган “ўхшатиши” суд ва судьялар шаънига айтган лутф-у эътирофидаги самимиятни йўққа чиқарибди. Ўрта бўғин судларида ишлар кўриб чиқилишига оид тартиб, хусусан, тафтиш инстанцияси жорий этилгани бўйича баҳс-мунозаралар йўқ эмас. Баҳс-мунозараларда апелляция ёки кассация суд инстанциясида қабул қилинган суд ҳужжатлари тафтиш тартибида холис кўриб чиқилишига шубҳалар билдирилгани ҳам рост. Ўрта бўғин судларида тафтиш инстанцияси жорий этилганига ҳали бир йил тўлгани йўқ, ўтаётган вақт баҳс-мунозараларда айтилган фикрлар нечоғли тўғри ёки нотўғри эканига тобора ойдинлик киритиб бормоқда. Жорий тартибда ишлар холис ва қонуний кўрилишига шубҳа билдирганлар ўз фикрларини ўта қўпол тарзда “Қарға қарғанинг кўзини чўқимайди”, дея асослашга уринган бўлса, бундай қарашлар асоссиз эканини амалда ва ўз амалиётида кўрган адвокатнинг “йўқ, чўқир экан” (?!), дея бонг уриши на оддий одоб меъёри, на касб этикасига тўғри келади?! Ваҳолангки, апелляция ёки кассация инстнцияларида қабул қилинган айрим суд қарорлари тафтиш тартибида кўрилганида ўзгартирилаётгани ёки бекор қилинаётгани ноёб ҳодиса эмас. Ушбу муносабатни оғиздан чиққанини ёқага ёпиштириш ёки “судларни мақтаб ҳам балога қолишми?” қабилида тушунмаслик сўралади. Ким нима демасин, судлар ҳақида, судьялар ҳақида қандай фикр айтмасин (айниқса ҳуқуқшунос), сўзни ҳис қилиши ва касб этикасига риоя этиши керак. Акс ҳолда, баланд пардаларда айтилган эътирофнинг самимийлигига путур етиб, отга урилган тўқимдек хунук ва ёқимсиз кўринади. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Тавсия: “Жараён” ни ўқиш керак
"... Эҳтимол бизнинг барчамиз ҳам ҳудди шундай, у даражада золим кишилар эмасдирмиз ва ҳар бир кишига астойдил ёрдам бермоқни истаймиз, бироқ суддан бўлганимиз боисми, енгил-елпилик билан булар золим, баттол кишилар, ҳеч ҳам кўмак бермайдилар, деб ўйлайдилар. Мен бундан чунонам изтироб чекаман". (Франц Кафка, “Жараён” романидан) Австриялик адиб Франц Кафка қисқа умр кўрган (1883-1924) бўса-да, бироқ баракли ижод қилган. Адибдан бир неча роман, кўплаб ҳикоялар қолган. Унинг кўп асарлари вафотидан кейин эълон қилингани айтилади. Асарлари дунёнинг кўплаб тилларига таржима қилинган, ижоди ҳақида баҳслар кўп. Заҳматкаш ўзбек ёзувчиси ва адабиётшуноси Хуршид Дўстмуҳаммаднинг Кафка ижодига берилган таърифи менда унинг асарларига қизиқиш уйғотди. Ижодкор асарлари билан таниша туриб, унинг “Жараён” романи эътиборимни тортди. Кимдир ҳибсга олиндими, демак, ҳадемай суд жараёни бошланади. Суд жараёни асносида, жиноят ишидаги ҳолатларга ойдинлик киритилади. Асарнинг номланиши ўқувчини биринчи навбатда шундай хаёлга ундайди. У ўзини суд жараёни тафсилотларни ўқишга чоғлайди. Бироқ ... Ҳеч кимга ёмонлик қилмаган, бирон-бир ножўя иш содир этмаган асар бош қаҳрамони Йозеф К. нинг ҳибсга олиниши ҳамда унинг бошидан кечган воқеалар баёнида шахснинг ички руҳий кечинмалари, ўша даврдаги суд идоралари, адвокатлар ва жиноят ишини юритишга масъул бўлган бошқа шахсларнинг инсонларга нисбатан бўлган муносабатлари кўз олдингизда намоён бўлади. Бироқ асар мутолааси оғир, жумлалар қатига сингдирилган фикрларнинг мағзини чақиш ҳам осон эмас. Асар мутолааси худдики судья худди чекига тушган жиноят ишининг синчиклаб ўрганишига ўхшайди. Судланувчининг изтироби, яқинларининг безовталиги, адолат пешволарининг хатти-ҳаракатлари... ҳамма-ҳаммаси кўз олдингизда гавдаланади, бу судьяларнинг кунлик иши жараёнларини ёдга солади, бироқ уларда биз билмаган жиҳатлар ҳам йўқ эмас. Шу боис асардаги воқеалар ривожи ўқувчини шошмасликка, сабр билан ўқишга мажбур қилади. Ҳаётда шундай ҳолатлар юз берадики, инсон ўзи дуч келган муаммоларнинг асл сабабларини ташқаридан ёки ўзгалардан эмас, ўзидан, ўз қалби ва онгининг шу вақтга қадар назар ташлаб кўрмаган, назар ташлашга юраги бетламаган туб қатламларидан излаб топгиси келади. Лекин уммон қаърига шўнғийдиган ғаввосликнинг ўзига яраша асбоб-анжоми, маҳорат сирлари бўлгани каби ўз қалбининг нигоҳ илғамас пучмоқларига сафар қилиш учун ҳам махсус анжомлар, услублар, воситалар даркор, дейди китобга сўзбошиси муаллифи. “Жараён” сингари романлар, Франц Кафка тоифасидаги адиблар яратган боқий асарлар эса ҳудди шундай маънавий сафар анжоми, воситаси вазифасини ўтайди. Ҳар қандай миллий адабиётнинг нуфузи “Жараён” ўша тилга ўгирилган-ўгирилмаганлиги билан ҳам белгиланади, жаҳон адабиёти тарихи Франц Кафкагача ва ундан кейинги даврга бўлинади. Таниқли ўзбек ҳуқуқшунос олими, академик Акмал Саидов томонидан “Эврилиш” ҳамда “Кафка-юрист” каби китоблар нашр қилгани Франц Кафканинг ижоди ҳуқуқшуносларга яқинликни кўрсатади. Демак, қанчалар мураккаб, унинг ижоди билан танишиш фойдадан холи бўлмайди. Жумладан, адибнинг “Жараён” романини ўқиган ҳар бир судья ўзига улкан маънавий озуқа олиши мумкин. Асқар Мамараимов, Сурхондарё вилоят судининг судьяси
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190