Янгиликлар
Кибержиноятчилик: қилмиш ва жазо, келажакка назар
Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотининг (ЙХҲТ) Ўзбекистондаги ваколатхонаси, Судьялар олий кенгаши ва Кенгаш ҳузуридаги Судьялар олий мактаби ҳамкорлигида Фарғона ва Наманган вилоятларида «Кибержиноятчилик: қилмиш ва жазо, келажакка назар” мавзуида семинар-тренинг ташкил этилди. Жиноят ишлари бўйича судлар судьялари иштирокида ўтган тадбирда ахборот-технологияларининг мислсиз тараққиёти инсоният учун катта имониятлар тақдим этиши баробарида оғриқли муаммолар ҳам юзага келтираётгани ҳам қайд этиб ўтилди. Хусусан, кибержиноятчилик, бу борада сифатли одил судловни амалга ошириш тобора долзарб масалага айланмоқда. Шундан келиб чиқиб, семинар-терингда малакатимизда кибержиноятчилик бўйича вазият, унга қарши курашишнинг миллий-ҳуқуқий асослари, процессуал қонунчиликнинг янада такомиллаштириш масалалари юзасидан фикр алмашилди, қатор таклифлар ўртага ташланди. Шунингдек, илғор хорижий тажрибаларни ўрганиш, рақамли далиллар мақбуллигига ҳуқуқий баҳо бериш, айни жараёнда инсон ҳуқуқларини самарали таъминлаш ҳақида сўз юритилди. Замонавий криминалистиканинг имкониятлари, махсус техник криминалистик воситалари билан таништирилди. Кибержиноятлар билан боғлиқ жиноятлар, бу борада одил судловни амалга оширишда зарур кўникмаларни шакллантириш мақсадида ташкил этилган шудай семинар-тренинглар бошқа вилоятларда ҳам ўтказилиши режада бор.
Расмий муносабат
Ижтимоий тармоқдаги бир нечта ахборот манбаларида гўёки фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро судида марҳумдан қарз ундириш ҳақида қарор чиқарилгани айтилмоқда. Хабарларга илова қилинган суд ҳужжатига эътибор берилса, ҳал қилув қарори сиртдан чиқарилгани, шунингдек, низо бўйича суд мажлиси тайинланган сана ва вақт ҳақида огоҳлантирилишига (судга чақирув хати юборилганига) қарамай жавобгар судга келмагани, сабаби ҳам маълум қилинмагани боис иш унинг иштирокисиз кўриб чиқилгани англашилади. (Судга чақирув хатлари “Гибрид почта хизмати” курьери Ф. К. томонидан 05.02.2025 йил соат 15:27да; 23.02.2025 йил соат 19:00.да жавобгар тарафга етказилганига ҳақида маълумот-ҳужжатлар мавжуд). Амалдаги фуқаролик процессуал қонунчиликда (Фуқаролик кодекси, 280-модда) суд мажлисининг вақти ва жойи тўғрисида тегишли тарзда хабардор қилинган жавобгар суд мажлисига келмаган, келмаганлигининг узрли сабаблари борлиги ҳақида хабар бермаган ва ишни унинг иштирокисиз кўриш тўғрисида сўрамаган тақдирда иш сиртдан иш юритиш тартибида кўрилиши мумкин. Бўлиб ўтган суд мажлисигача ва ундан кейин ҳам жавобгар М.Х.нинг вафот этгани судга маълум бўлмаган, ҳатто бугунги кунда ҳам давлат персоналлаштириш марказининг ахборот тизимида унинг вафотига доир маълумот йўқ. Ижтимоий тармоқдаги хабарларда гўёки М. Х.нинг яқин қариндошлари (суддан аввал) “ўлим ҳақидаги гувоҳнома” тақдим этилганига оид иддаолар эса ҳақиқатга тўғри келмайди. Чунки, суд қарори қонуний кучга кириб, ижро ҳаракатлари бошланганидан кейингина бу ҳақда марҳумнинг яқинлари хабар топиб, судга мурожаат қилгани аниқланди. Шундан келиб чиқилса, гўёки ўлим гувоҳномаси тақдим этилганига қарамай суд марҳумдан қарз ундирганига оид қарор чиқарди, дея бонг урилиши вазият тўла ўрганмай-англамай кўтарилган сунъий шов-шувдан бошқа нарса эмас. Шу нуқтаи назардан, бундай “қўлбола сенсация” наинки суд тизимига нисбатан аҳолида нотўғри тасаввурлар пайдо қилувчи ёлғон ахборот, балки марҳум ва унинг яқинларига нисбатан одобсизлик ҳам ҳисобланади. Бугунга келиб, ўлим гувоҳномаси илова қилинган ҳолда судга киритилган аризага асосан, сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарори бекор қилинган. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Оқил одам ожизнинг ишини қилмайди
“Telegram” мессенжеридаги адвокат(лар) юритиши айтилаётган каналда фуқаро С. Жалилованинг даъвоси (ишга тиклаш) асосида юритилган суд ишига аралашувлар эҳтимоли борлиги айтилиб, унинг яқин қариндоши Судьялар олий кенгаши мансабдорларидан эканига очиқ ишоралар қилинмоқда. Турган гап, бунақа гумонлар кўпчиликда шундай тасаввур уйғотади: судда даъвогар иззат-икром билан кутиб олиниб, аризаси дарҳол иш юритувга қабул қилинган, процесслар ҳам номига ўтказилиб, ўта қисқа фурсатда даъво ортиғи билан қаноатлантирилган ва суд қарори сиёҳи қуримай ижро этилган, чунки, унинг “орқасида” фалончиев турибди ва ҳоказо, ҳоказо... Даъвогарнинг яқин қариндоши Кенгаш мутасаддиларидан экани рост, бироқ бу аралашувлар бўлганини англатмайди. Юқоридаги тасаввурлардан келиб чиқилса, 2024 йилнинг 12 сентябрида топширилган даъво ариза 20 сентябрь куни иш юритувга қабул қилинган, унча мураккаб бўлмаган низо тез фурсатда эмас, нақ 51 кунда кўрилиб, даъво тўлиқ эмас, қисман қанотлантирилган (11 ноябрь, 2024 йил). Ҳал қилув қарорининг ишга тиклашга доир қисми, қонунга кўра, дарҳол ижро этилиши лозим. Бироқ суд қароридаги техник хатолик ва анча оворагарчиликдан сўнг суд ҳужжати 25 кунда (!) аранг ижрога қаратилган, айтинг, бунда қандай аралашув бор?! Шубҳа бўлса, марҳамат, иш ҳужжатлари билан бемалол танишиш мумкин. Эътиборлиси, ҳал қилув қарорига нисбатан тарафлардан шикоят (протест) келиб тушмаган (2025 йил, 15 апрель ҳолатига). Орадан беш ой ўтиб, ижтимоий тармоқда сиздирилган хабар муаллифи адвокат ёки ҳуқуқшунос экани рост бўлса, у оқилнинг эмас, ожизнинг ишини қилибди, таассуф. Чунки, суд ҳужжати тармоқларда асоссиз шубҳалар билан минг муҳокама қилинмасин, унга ҳуқуқий баҳони юқори суд инстанцияси беради. Бунинг учун тармоқда бонг уришдан кўра, юқори суд инстанциясига шикоят киритиш маъқул. Хабарларда С. Жалилованинг дипломи ( ёки дубликати) ҳақиқий эканига доир шубҳалар ҳам мавжуд. Шубҳага аниқлик киритиш учун ваколатли идорага мурожаат қилишига тўсқинлик йўқ. Бемалол. Шу ўринда маълумот тариқасида айтиш жоизки, даъвогар олий маълумот шаҳодатини олган пайтда (2003 йил!) унинг “дасти узунлиги” айтилаётган яқин қариндоши Кенгашда эмас, вилоят судида суд мажлиси котиби, унинг дубликати берилган (2007йил!) вақтда эса пойтахтдан узоқ вилоятлардан бирида шаҳар суди судьяси лавозимида ишлаган... Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190