Янгиликлар
“Шошманг, Сизга яна битта совға бор”
Судьялар олий кенгаши ҳамда Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги (АОКА) ҳамкорлигида ўтказилган ўқув-машғулотларининг якунига бағишланган тадбирда қизиқ ҳолат юз берди. Ўша куни Судьялар олий кенгаши ташаббуси билан нашр этилаётган яна бир амалий қўлланма - “Тадбиркорлар ҳуқуқи суд ҳимоясида” китобининг назорат нусхаси айнан тадбир арафасига қўлга текканди, денг (изоҳ: китобнинг “назорат нусха” шуки, у бир ёки икки дона чиқарилиб, матнда хатолар бор-йўқлги, суратлари, ранг-рўйи яна бир бор назоратдан ўтказилади, ҳаммаси жойида бўлса, чоп этишга рухсат берилади). “Назорат нусха”дан бирини обдон кўриб чиққан Кенгаш раиси Х. Ёдгоров нашрга розилик бергач, иккинчисини ўзида қолдирди. Шу аснода тадбир бошланди, расмий-норасмий гаплардан сўнг иштирокчиларга сертификат ва “Судлар фаолиятини ёритишнинг ҳуқуқий асослари ва ўзига хос жиҳатлари” номли амалий қўлланма топширилганидан хабарингиз бор. Хабарингиз йўғи шуки, тадбир ниҳоясида айрим иштирокчиларга навбати билан сўз берилиб, гап навбати блогер Қорияхон Қодировага келганда кутилмаган ҳолат юз берди. У асли тадбиркор экани, фаолиятида етарлича муаммо ва синовларга дуч келаверганидан шулар ҳақида бонг уришга бел боғлаб, блогерликда ҳам ўз имкониятини синаётгани, бугунги тадбир ўзи учун фойдали бўлгани ҳақида гапирди. Шу пайт Кенгаш раиси шартта ўрнидан турди-да, блогерга “Модомики, тадбиркор экансиз, Сизга яна битта ҳадямиз бор”, дея ҳали босмахона бўёғи уфуриб турган “Тадбиркорлар ҳуқуқи суд ҳимоясида” китобини топширди. Сўнг айтдики, ушбуни тадбиркорларга ҳуқуқий қўлланма сифатида тайёрладик, ундан ўзингизни қийнаётган муаммоларга ҳуқуқий ечим топишингиз аниқ, масалани судгача ҳал этиш то судларга қандай мурожаат қилишгача бўлган тартиблар ҳам ўз аксини топган, хуллас, қўлланма нафақат тадбиркорлик, балки блогерлик фаолиятингизда ҳам асқотиши аниқ... Шу тариқа китобнинг илк нусхаси ўз эгасини топди. ...Айтганча, бугунга келиб, Судьялар олий кенгаши томонидан тайёрланган “Тадбиркорлар ҳуқуқи суд ҳимоясида” амалий қўлланмаси тўлиқ нашрдан чиқиб, ҳатто тақдимоти санаси ҳам аниқ бўлиб улгурди. Насиб, китобнинг илк тақдимоти эртага (2 ноябрь) Тошкент вилояти суди биносида тадбиркорлар ва мутасадди органлар вакиллари иштирокида бўлиб ўтади. Бундай тадбир жойларда ўтказиш ҳам режада бор. Иштирокчиларга мазкур ҳуқуқий қўлланма тарқатилиши ўз-ўзидан маълум. Албаттаки, текинга.
Ўқув-машғулотлар: кимлар келди, қайси мавзуларда кўпроқ гапирилмоқда?
Судьялар олий кенгаши ва Ахборот ва коммуникациялар агентлиги (АОКА) ҳамкорлигида ўтказилаётган ўқув-машғулотлар якунига етиб қолди. Ўтган ҳафта бошлаганда ўқув-машғулотлари аввалига бироз сокин, шу баробарида жиндек зерикарли туюлгани бор гап. Учинчи машғулотга келиб, мусоҳабаларда ростмона жонланиш сезилди. Кейингисида авж яна кўтарилди. Хулласи, борган сари баҳс-мунозаралар қизигандан қизиб, баъзан ренгламентдан чиқилдики, айрим иштирокчилар бундан эмас, балки ўзларига сўз тегмай қолаётганидан ранжишгани рост. Ташкилотчилар буни тўғри тушунмоқда, албатта. Чунки, ўқув-машғулотлари, асосан, жонли мулоқот тарзида ўтказилмоқда, бу жараёнда баҳслар қизиши ўз-ўзидан маълум. Бундай ҳолатлар иштирокчилар қуруқ маъруза эшитиш ёки (дастурдаги мавзу бўйича) конспект ёзиш учун келишмаганидан, улар тобора жамиятнинг фаол қатламига айланиб бораётганини кўрсатади. Ўтган икки машғулот нимаси билан эътибор тортади? Уларда қандай мавзулар хусусида сўз юритилди? ...Ўқув-машғулотларига таклифни мамнуният билан қабул қилган Бош прокуратура Академияси кафедра доценти Дилзода Довудова судларда прокурор иштироки хусусида чиқиш қилди. Мухтасаргина маърузасидан сўнг “саволлар ёмғири” бошланшини кутганми-йўқми, аммо ҳаммасига атрофлича жавоб беришга ҳаракат қилди. Бунда унинг мавзу бўйича яхшигина амалий тажрибага эгалигидан ташқари худди шу йўналишда илмий даража (PhD) соҳибаси экани наинки ўзига, иштирокчилар учун ҳам фойдадан холи бўлмади. Негаки, назариётчи - амалиётдан, амалиётчи назариётдан оздир-кўпдир оқсаши аниқ, ҳар иккисини жамлаган мутахассисни эса мот қилиш қийин. Алқисса, прокурор-олима мазмуни бир-бирига ўхшаш пайдар-пай саволларга жавобидан тушунилдики, ҳозирги прокуратура аввалгисидан фарқ қилади, прокурорлар судгача тергов жараёнидаги қонунийликни назорат қилса, судда ҳам қонун устуворлигини таъминлаш пайида бўлади, яширишнинг ҳожати йўқ, прокурорларнинг судда давлат айбловини қўллаши уларга нисбатан баъзиларда айрича қарашларни шакллатирган, бироқ унутмаслик керакки, давлат айбловини қўллаш орқали у наинки давлат ёки жамиятнинг, балки фуқаролар ва юридик шахсларнинг ҳам қонуний манфаатларини ҳимоя қилади, чунки ҳар бир жиноят ортида кимнингдир моли ёки жонига қасд қилиш, қисқа айтсак, ўзганинг манфаатларига етказилган зарарлар ётади, шундай экан, прокурорларга нисбатан “қораловчи” деган иборадан воз кечиш вақти аллақачон келган, бундай иборанинг ўзи қонунчиликда йўқ... ...Хорижлик эксперт, «Минтақавий мулоқот» нодавлат халқаро ташкилоти ҳуқуқий масалалар бўйича мутахассиси Жэймс Иглиннинг иштироки “ёқимли сюрприз” бўлганини иштирокчилар очиқ эътироф этди. АҚШ суд тизимида жамоатчилик билан ишлаш бўйича катта тажрибага эга бўлган меҳмон уммон ортидаги давлатда суд ҳокимияти ва оммавий ахборот воситалари ўртасидаги муносабатларга тўхталди. Аввалига айтдики, суд фаолиятининг самарадорлиги жамиятнинг унга бўлган ишончига ва суд томонидан қабул қилинган қарорларнинг ҳуқуқий асосларини тўғри тушунишига боғлиқ, ҳар икки соҳа ўртасидаги ҳамкорликнинг энг муҳим нуқтаси шунда. Бунда оммавий ахборот воситаларидан қулай ва самарали восита йўқ. Шунинг учун ҳам бундай тадбирлар фаол қўллаб-қувватланишга лойиқ. АҚШда ҳам суд тизимида ОАВ ва блогерлар билан ҳамкорликка алоҳида эътибор билан қаралади. Вақти-вақти билан бугунги тадбир каби бевосита ва билвоста жонли мулоқотлар ўтказилиб, уларда судлар фаолиятига оид янгиликлар тақдим этилади. Бундай тадбирларда судьялар ҳам иштирок этиб, муайян иш ва ҳолат бўйича ўз қарашларини билдириши мумкин. Бироқ федерал судлардаги суд мажлисларида журналистлар иштирок этмайди, жараённи видеотасвирга олиш ҳақида-ку, гап бўлиши мумкин эмас. Бундай тартиб федерал судлардан ташқари штат даражасидаги судларда кўриладиган жиноят ишларига ҳам тааллуқли. Штат судларида кўриладиган айрим тоифадаги ишларда судья журналистлар иштироки ва жараённи тасвирга олишлари учун рухсат бериши мумкин, шунда ҳам тарафларнинг розилиги талаб этилади... Шунингдек, меҳмон АҚШ судьяларнинг ўзига хослиги хусусида гапириб, машҳур Фрэнк Каприони тилга олди, унинг суд процессини олиб бориш усули ва услубларига қисқа шарҳ берган ҳолда шундай амалиётни ўзбек судьяларига ҳам тавсия этди... ...Ҳуқуқшунос ва блогер, “Telegram” мессенжеридаги “Yuristkadr” канали маъмури Сайидали Мухторалиев “Судлар фаолиятида жамоатчилик назорати. Блогерларнинг ҳуқуқий мақоми ва уларнинг судлар фаолиятидаги ўрни” мавзудаги маъруза билан иштирок этди. Меҳнат ҳуқуқи бўйича тилга тушган мутахассис асосий эътиборни блогерлик, унинг ҳуқуқий асослари, бу йўналишдаги фаолиятдан даромад олиш ва у қайси ҳужжатлар билан тартибга солинишига қаратди. Яхшигина мунозаралар бўлди. Айрим саволларга тўлқинланиб жавоб берган бўлса, айримларидан энсаси қотганини яшириб ўтирмади. Энг муҳими, блогерлик фаолиятдан яхшигина даромад қилиш мумкинлиги, фақат унинг иши жамоатчилик билан бевосита боғлиги учун наинки ҳар бир ахбороти, балки, ўрни келса, ноўрин ишлатган сўзи учун ҳам жавобгарлик борлигини ҳам малол келмайдиган даражада қистиб ўтди... ...Баёнларимиздан ўқув-машғулотлари қандай ўтаётгани ҳақида муайян тасаввур ҳосил қилдингиз, чамаси... Эртага охирги машғулот, якунда иштирокчиларга ҳуқуқий қўлланма ва сертификат топширилади, насиб. Албатта, ўқув-машғулотларнинг самарасини ҳозирдан айтиш қийин, чунки у машғулотларда иштирок этган журналист ва блогерларнинг фаолиятида акс этади. Фақат мамнуният билан қад этиш мумкинки, бевосита ва билвосита ўтказилаётган ўқув-машғулотларида иштирок этаётган журналист, блогер ва матбуот котиблари 56 нафарни ташкил этган бўлса, якунда улар сони 81 нафарга етди... Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
“Хотиржам яшашга лойиқ бўлинг...” – Мирзо-Улуғбек Абдусаломов
Биламизки, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган юрист Мирзо-Улуғбек Абдусаломов фаолиятини 1969 йилдан туман миқёсида турли соҳа ва вазифалардан бошлаб, Адлия вазирининг ўринбосари, вазир вазифасини бажарувчи, вазирнинг биринчи ўринбосари, Олий хўжалик суди раиси, Марказий сайлов комиссияси раиси каби юксак лавозимларида ишлади. Ҳозирда Ўзбекистон Республикаси Конституциявий судига раҳбарлик қилаётган Мирзо-Улуғбек Элчиевич, дарҳақиқат, фаолияти серқирра. Шундай бўлса-да, номи кўпроқ иқтисодий (аввалги хўжалик) суд билан боғлиқ Чунки, мазкур ҳуқуқий институт ташкил этилишидан то шаклланиб, суд ҳокимиятининг муҳим тармоғига айланишида бош-қош бўлгани кенг жамоатчиликка маълум. Куни кеча Мирзо-Улуғбек Абдусаломов ҳаётининг муҳим парчаси ўтган даргоҳга ташриф буюриб, пойтахт иқтисодий суди судялари билан дилдан суҳбатлашди. Ёш салафларига арбитраж, хўжалик, иқтисодий суднинг шаклланиши ҳақида гапириб, суднинг шаклланиши, унинг моддий техника базаси, кадрлар захирасини жой-жойига қўйишдаги машаққатлар ҳақида эслади... Келинг, шу жойда учрашув тафсилотларини қуруқ баён қилиш ўрнига, Мирзо-Улуғбек Абдусаломовнинг гапларидан айримлари келтирақолайлик. Шунинг ўзи тадбир қандай ўтганига далолат қилади. - судьялик ҳар кимга ҳам насиб этавермайдиган лавозим, унинг масъулияти, юки ўта юксак, Сиз доим касбингизга содиқ бўлинг; - ҳалол ва объектив бўлинг; -хотиржам яшашга лойиқ бўлинг. Чунки, фақат тўғри одамгина хотиржам яшайди; - эгри иш қилсангиз, агарки, жазодан қутилиб қолсангиз ҳам ҳаётингизда ҳаловат ҳеч қачон бўлмайди. Одамларни юзига тик қарай олмайсиз, яқинларингиз ҳам сиздан хижолат тортади... -ғирром бўлманг, бу ёмон иллат, оқибати жуда аянчли бўлади... -тажрибамдан келиб чиқиб айтаман, бугун судьялар учун яратилган шарт-шароитни қадрига етинг, моддий томондан ташвишингиз йўқ, одамларни рози қилинг, дуо олинг; -судьяликни юки қанча оғир бўлса, тўғри судья учун судьялик шарафи ҳам чексиздир. Дангал айтиш керак, М.Абдусаломов судьяларга маслаҳат бермаган тақдирда ҳам у кишини босиб ўтган шарафли йўли, бенуқсон обрў-эътиборининг ўзи тизимнинг ҳар бир ходимига ўрнак, намуна... Нуриддин Муродов Тошкент туманлараро иқтисодий суди раиси
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190