Янгиликлар
ИМКОНИЯТЛАР КАЛИТИ
Китоб — одамзоднинг энг буюк кашфиётларидан бири. Ҳар қандай жамиятнинг тараққиёти китобхонлик даражаси билан чамбарчас боғлиқ. Бинобарин, мутолаа сув ва ҳаводек зарур бўлган энг муҳим ҳаётий эҳтиёждир. У муваффақият ва саодат эшикларини очувчи имкониятлар калити ҳисобланади. Бунга ҳаётдан жуда кўп мисоллар келтириш мумкин. Судьялик фаолиятида ҳам китоб мутолааси ўта муҳим ўрин тутади. Судья доимий равишда китоб мутолаа қилиши зарур. Хўш, ҳозирда судьялар қандай китобларни ўқимоқда? Уларнинг китобхонлик, мутолаага муносабати қандай? Бўлғуси ва ёш ҳамкасбларига қайси китобларни ўқишни тавсия қилади? «Куч-адолатда» газетасида бу каби саволларга жавоб топиш мақсадида “Мутолаа эҳтиёжи” деб номланган янги рукн ташкил қилди. Унда судьяларнинг китоблар ва китобхонликка оид фикр-мулоҳазалари, таклиф ҳамда тавсиялари эълон қилиб борилади. Қуйида уларнинг дастлабкиси билан танишасиз. Ҳеч кимга сир эмаски, ҳар қандай низони ҳал қилиш, адолатли ҳукм чиқариш судьядан аввало катта билим, тажриба ва юксак маънавиятни талаб этади. Фақатгина қонунларни ўқиш ишнинг ҳақиқий ҳолатини аниқлаш ва вазиятни тўғри баҳолаш учун кифоя эмас. Судьянинг китобхонлиги аввало унинг фикрлаш доирасини кенгайтиради, муаммо ечимини топишда тўғри йўл тутиши, ўз касбига ҳалоллик ва поклик билан ёндашишига ёрдам беради. Китоб мутолааси судьянинг маданиятли, маънавиятли инсон бўлиб шаклланиши гаровидир. Чунки судьялик маданияти касбий маҳорат билан ахлоқий сифатларнинг ўзаро уйғунлашуви маҳсули ҳисобланади. Судьялар одоби кодексининг 10-моддасида судья ўз мажбуриятларини лозим даражада бажариши учун ўз малакаси ва касбий билимларини мунтазам ошириб бориши, амалий кўникмаларини ва шахсий фазилатларини янада такомиллаштириши шартлиги, шу мақсадда судья мустақил таълим олиш имкониятларидан фойдаланиши ва мунтазам равишда давлат малака ошириш тизимида қайта тайёргарликдан ўтиши кераклигига оид қоидалар белгилаб қўйилган. Зотан, судьянинг китоб мутолаа қилиб туриши унинг нафақат профессионал касбий маҳоратини, балки жамиятдаги мавқеининг ортиши, фуқаролар билан муомала маданиятини юксалиши, нутқ маданияти ва сўз бойлигини кенгайтиришга ёрдам беради. Шу кунларда мен ёзувчи Набижон Боқийнинг “Қизил тошбўрон” ҳужжатли романини ўқияпман. Ушбу асар Ҳамза Ҳакимзода Ниёзийнинг ҳаёти ва фаолиятига бағишланган. Маълумки, Ҳамза Ҳакимзода ҳақида жамаотчиликда турли тасаввурлар шаклланган: кимдир уни қизил империяга хизмат қилган шахс, бошқалар фидоий маърифатпарвар сифатида эътироф этади. “Қизил тошбўрон” романида архив ҳужжатлари асосида зиддиятли шахс ҳақидаги ҳақиқатлар бадиий усулда баён этилган. Асар тили равон, ўқувчини зериктирмайди, завқ билан ўқилгани учун ҳамкасбларимга уни ўқиб чиқишни тавсия қиламан. Жамол Чориев, Олий суд судьяси, Ўзбекистон Судьялар клуби бошқарувчиси (“Куч – адолатда” газетасининг 2023 йил, 18 август, 37-сонидан олинди)
РАСМИЙ БАЁНОТ
Судьялар олий кенгаши ижтимоий тармоқдаги YouTube платформасидаги “Нaqiqat ovozi” каналида эълон қилинган “Қачонгача судьялар шаффоф судга норози бўлишади?” (муаллиф: блогер Шуҳрат Шон) видеоматериалига нисбатан жиддий эътироз билдиради. Тасвирлардан кўриниб турибдики, ўзини блогер деб таништирган (аммо шахсини тасдиқловчи ҳужжат тақдим этолмаган) шахс сайёр суд мажлисига қўл телефони камерасини ёққан ҳолда тўғридан-тўғри бостириб кириб, судьяни саволга тутади. Рухсатсиз сайёр суд мажлисига кириб, жараённи видеотасвирга олаётганига нисбатан судья билдирган эътирози ва мавжуд талабларни тушунтиришига жавобан блогер турли важлар билан унинг ўзига босим ўтказади. Блогерга мавжуд тартиб ва қоидаларни тушунтириш, хатти-ҳаркатларини тўхтатишга чақириш натижа бермагани оқибатида судья сайёр суд мажлисини тўхтатишга мажбур бўлади. Блогер эса судьянинг ортидан тасвирга олиш ишларини давом эттираркан, уни барча иштирокчилар олдида “шаффофликни таъминламаслик”да айблайди, сўнг бошқа иштирокчиларни суҳбатга тортган ҳолда воқеликка ўзгача тус беришга тушади ва ҳоказо, ҳоказо... Жиноят ишлари бўйича Бўстонлиқ туман суди судьясининг мурожаатига кўра, Судьялар олий кенгаши томонидан ҳолат ўрганилганда воқелик 2023 йилнинг 14 август куни соат 12.00. чамасида туманнинг Янгиқўрғон маҳалласида юз бергани маълум бўлди. Шу куни жиноят ишлари бўйича Бўстонлиқ туман судида мазмунан кўриб чиқилаётган А. Т.га оид жиноят иши доирасида судга оид ер экспертизаси тайинланганлиги сабабли ўзбошимчалик билан эгаллаб олингани айтилаётган ер майдонини кўздан кечириш учун сайёр суд мажлиси ўтказилаётган бўлган. Сайёр суд мажлиси бошқа суд мажлислари каби тегишли процессуал тартиблар асосида ўтказилади. Унда ишдаги тарафлар ва бошқа иштирокчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари тартибга солинган бўлиб, ҳамма, жумладан, суд жараёнини ёритиш учун келган блогер ҳам риоя этиши шарт. Яъни, “сайёр” деган сўз бундай суд мажлисига тўғридан-тўғри бостириб кириб, ўз билганича жараённи тасвирга олиш, судьяни саволга тутиш мумкинлигини англатмайди. Видеоматериалдан “блогер Шуҳрат Шон” ўз хатти-ҳаракатлари билан судга нисбатан ҳурматсизлик ва суд мажлиси тартибини бузганлигини кўринади. Бунинг учун қонунчиликда жавобгарлик белгиланган. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ҳаммаси қандай тушунишга боғлиқ...
“Андижондаги йиғилиш” билан боғлиқ шов-шувнинг ҳали ҳовури босилмай Фарғонада ҳам шунга ўхшашроқ воқеа юз берди. Бунга сабаб тармоқларда “қўлма-қўл” бўлаётган вилоят ҳокими ўринбосарининг “Тезкор хабарномаси”. Унда вилоят раҳбарияти иштирокида оилавий низолар ва уларнинг олдини олиш бўйича йиғилиш ўтказилиши айтилар экан, иштирокчилар рўйхатида вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати раисидан то туман ва шаҳар судлари раҳбарларигача қайд этилади. Бир қарашда шов-шувга сабаб йўқдай. Йиғилишда жамиятнинг оғриқли муаммосига айланиб бораётган оилавий низолар, уларнинг келиб чиқиши сабаблари танқидий-таҳлилий муҳокама қилиниб, кечиктириб бўлмас чора-тадбирлар белгиланиши эътиборидан унга судьялар ҳам таклиф этилиши ажабланарли эмас, балки мутлақо табиий ҳолат. Чунки, оилавий ажримлар билан боғлиқ муаммолар ва низолар, уланинг хусусияти ҳамда ҳуқуқий оқибатларини суд тизими вакиллари чуқурроқ билиши равшан. Чунки, бу борадаги барча низоларга судда қонуний нуқта қўйилади. Демак, бундай машваратларда тизим вакилларининг иштироки, суд амалиётидан келиб чиқиб, мавжуд муаммолар ечими бўйича зарурий тавсиялари хайрли иш йўлидаги уларнинг ҳисса ҳисобланади. Шундай бўлса-да, ижтимоий тармоқларда “Тезкор хабарнома”да йиғилишига суд мутасаддиларининг гўёки “ҳисоботга тайёр ҳолда келишлари”ни сўралиши кескин муҳокамага сабаб бўлмоқда. Уларда маҳаллий ҳокимият йиғилишига судьяларнинг бу тарзда чақирилиши суд мустақиллиги ва судьялар дахлсизлигига оид конституцион нормаларга зид экани таъкидланади. Судьялар олий кенгаши томонидан мазкур ҳолат ўрганилганда аниқланишича, йиғилишга суд раисларининг таклиф этилиши кун тартибидаги масала муҳокамаси эҳтиёжидан келиб чиққан бўлиб, бу ҳақда хабарноманинг 3-бандида бошқа ташкилотлар қатори вилоят судлари раҳбарлари ҳам иштирок этиши (маълумот тариқасида) келтириб ўтилган. Хатдаги “ҳисоботга тайёр ҳолда келиш” масъул ташкилотлар, хусусан, Оила ва хотин-қизлар бошқармаси ва унинг тизимлари мутасаддиларига тааллуқли экани маълум бўлди. Ижтимоий тармоқларда суд мустақиллиги ва судьялар дахлсизлигига таъсир ўтказиши эҳтимолини юзага келтириши мумкин бўлган ҳар бир ҳолат бўйича жамоатчиликнинг фаол қатлами томонидан билдирилаётган муносабатлар эътиборга муносиб, албатта. Бунинг учун самимий ташаккур айтишга бурчлимиз. Пировардида, жойлардаги бошқарув органлари, айрим халқ депутатлари маҳаллий кенгашлари мутасаддиларига Конституцияда давлат ҳокимиятининг ташкил этиш принциплари тартибга солинганини эслатиш ортиқчалик қилмас. Унга мувофиқ, Ўзбекистон Республикасида суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятдан, сиёсий партиялардан, фуқаролик жамиятининг бошқа институтларидан мустақил ҳолда иш юритади. Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати
Ишонч телефони
Сизда ариза, шикоят ёки таклифлар мавжудми? Судьялар олий кенгашига ишонч телефонлари орқали мурожаат қилинг!
71 200-26-00 ёки 1190